Das Kulturministerium organisierte in der Nationalgalerie – Alexandros Soutsos Museum eine Konferenz zur Präsentation des Projekts „Kulturelle Routen zu symbolträchtigen archäologischen Stätten und Denkmälern“, das Teil des Wiederaufbau- und Resilienzfonds ist.
Aktuell/Kunst & Kultur – Die fünf Kulturrouten wurden von den Direktionen für prähistorische und klassische Altertümer sowie für byzantinische und postbyzantinische Altertümer der Generaldirektion für Altertümer und kulturelles Erbe des Kulturministeriums entworfen. Sie umfassen thematische Erzählungen, die alle Epochen der griechischen Geschichte abdecken, und eine geografische Ausdehnung, die fast das gesamte griechische Territorium abdeckt:
- „Monumentale Werke von Zyklopen und Menschen während der mykenischen Ära (2. Jahrtausend v. Chr.)“
- „Der Weg nach Westen. Von Homer bis Cervantes“
- „Auf den Spuren des Apostels Paulus“
- „Kulturelle Egnatia-Autobahn“
- „Netzwerk der Burgen: Von Byzanz bis zum Osmanischen Reich“
Diese Kulturrouten, die auf dem Modell des Europarats basieren, stellen ein privilegiertes und dynamisches Feld des Kulturmanagements dar, das interdisziplinäre Forschung und die Synergie zentraler und regionaler Institutionen und Gremien fördert und gleichzeitig eine treibende Kraft für eine nachhaltige Entwicklung darstellt – kulturell, wirtschaftlich, sozial und ökologisch.
Wie Kulturministerin Lina Mendoni in ihrem Grußwort betonte: „Kulturrouten sind ein besonders wirksames Instrument für Kulturdiplomatie, -management und -entwicklung. Sie eröffnen im wahrsten Sinne des Wortes neue Wege der Kommunikation, des Dialogs, des Austauschs, der Entwicklung von Synergien und der Nutzung wirtschaftlicher und menschlicher Ressourcen zum Nutzen der lokalen Gesellschaften auf vielen Ebenen.“
Sie verbinden Denkmäler und Kulturstätten mit Naturattraktionen und Touristenattraktionen auf organisierte Weise entlang gemeinsamer thematischer Achsen und schaffen so einheitliche Erlebnisse für Besucher. Durch die Kombination beliebter und weniger bekannter Reiseziele steigern sie die Besucherzahlen und bieten Skaleneffekte sowie einen Multiplikatoreffekt hinsichtlich der Sichtbarkeit und Anerkennung des kulturellen Erbes in größeren Gebieten. Das Modell der Kulturrouten führt einen neuen Ansatz für das Management von Kulturkapital ein, der auf Synergie statt auf Wettbewerb setzt. Ziel ist es, die Besucherzahlen eines Gebiets durch einen kohärenten Plan zur verbesserten Verwaltung der kulturellen Infrastruktur zu steigern, indem die Dienstleistungen verbessert werden und der Tourismusverkehr im Hinblick auf Entsättigung, Dezentralisierung und gezielte Umverteilung der Besucher zwischen städtischen und regionalen Zielen im gesamten Gebiet neu organisiert wird. Dadurch wird eine einheitlichere, ausgewogenere und nachhaltigere produktive lokale und regionale Entwicklung gefördert.
Lina Mendoni betonte: „Kulturrouten als Modell einer vielseitigen und nachhaltigen Entwicklung, das Synergien und Extrovertiertheit fördert, stehen voll und ganz im Einklang mit den strategischen Zielen des Kulturministeriums und der von uns umgesetzten öffentlichen Politik. Sie stellen naturgemäß ein privilegiertes und dynamisches Feld dar, das interdisziplinäre Forschung und sektorübergreifende Synergien zwischen zentralen und regionalen Dienststellen sowie öffentlichen und privaten Einrichtungen fördert. Vor diesem Hintergrund haben wir begonnen, ein breiteres Netzwerk miteinander verbundener Projekte zu entwerfen und umzusetzen, wobei die Kulturrouten die zentrale Achse bilden. Auf dieser Achse werden neben den Mitteln, die den Direktionen für die Durchführung der Ihnen in unserer Gesamtplanung vorgestellten Projekte und Maßnahmen zur Verfügung standen, im Rahmen der Kulturroute umfangreiche Projekte und Interventionen in verschiedenen Bereichen im Wert von über 50 Millionen Euro aus dem Wiederaufbau- und Resilienzfonds finanziert. Wir sind überzeugt, dass sie einen entscheidenden Beitrag zur Umstrukturierung, Erholung und zum dynamischen Neustart des Kultursektors des Landes nach der Gesundheitskrise leisten werden.“
Die Kulturministerin erwähnte insbesondere die neue Arbeits- und Kooperationsweise zwischen den Dienststellen, die durch die Verwaltung der aus dem Wiederaufbaufonds finanzierten Projekte erforderlich wurde: „Die Direktionen“, sagte Lina Mendoni, „koordinierten ein Projekt, das fast alle regionalen Dienststellen des Ministeriums betrifft. Es ist nicht immer einfach, so viele Menschen zu koordinieren. Es ist nicht immer leicht, das vorgegebene Ziel zu erreichen, wenn so viele Menschen beteiligt sind, die oft unterschiedliche Vorstellungen sowohl von der Logik des Zeitplans als auch von der Logik der Geschwindigkeit haben. Und ich denke, wenn uns die TAA über die Projekte hinaus etwas bringt, dann ist es eine andere Arbeitsweise, die noch straffer und strukturierter ist als die Verwaltung anderer europäischer Programme wie des NSRF. Glücklicherweise nimmt die TAA keine Verlängerungen in Kauf, denn wir alle müssen konsequent sein. Wenn wir sagen, dass wir etwas tun können und uns entscheiden, das Risiko einzugehen, müssen wir das Ziel wie vorgegeben erreichen. Das ist Erfolg, das ist letztlich Exzellenz.“
Die fünf Kulturrouten folgen einer spezifischen Logik: Sie verbinden archäologische Stätten, die das Interesse der lokalen Bevölkerung und von Besuchern in aufstrebenden Gebieten wecken. Durch die aktuellen Investitionen in Kultur und die Kulturrouten, die weniger bekannte und besuchbare archäologische Stätten hervorheben, werden höhere Besucherzahlen erzielt und externe Wirtschaftszweige geschaffen, die ganze Gebiete unterstützen. Das gemeinsame Ziel der Routengestaltung ist es, den kulturellen und ökologischen Reichtum der Gebiete mit ihren immateriellen Traditionen zu verbinden. Im Rahmen der Konferenz wurden alle Phasen der Gestaltung und Umsetzung der fünf Kulturrouten vorgestellt, die Gründe für jede Erzählung, die an den ausgewählten „Stationen“ jeder Route durchgeführte Arbeit, die Produktion von Material – gedruckt und digital – zur Information und Sensibilisierung der Gesellschaft. Außerdem wurden die Grundlagen für ihre weitere Nutzung im Rahmen der Kulturstrategie des Kulturministeriums gelegt.
Die Leiterin der Direktion für prähistorische und klassische Altertümer und stellvertretende Leiterin des Ephorats für Altertümer der Stadt Athen, Elena Kountouri, stellte die Kulturrouten vor: „Monumentale Werke von Zyklopen und Menschen während der mykenischen Ära (2. Jahrtausend v. Chr.)“, „Der Weg nach Westen. Von Homer bis Cervantes“, „Auf den Spuren des Apostels Paulus“.
Die stellvertretende Leiterin der Direktion für byzantinische und postbyzantinische Altertümer, Julia Papageorgiou, stellte die Kulturrouten „Kulturelles Egnatia Odos“ und „Burgennetz: Von Byzanz bis zum Osmanischen Reich“ vor. Die Konferenz wurde vom Generalsekretär für Kultur, George Didaskalou, und der Generaldirektorin für Altertümer und Kulturerbe, Olympia Vikatou, begrüßt. (opm)
Λίνα Μενδώνη: Πέντε Πολιτιστικές Διαδρομές συνδέουν τον πολιτιστικό και τον περιβαλλοντικό πλούτο μας, με την άυλη και παραδοσιακή ανθρώπινη παρουσία
Το Υπουργείο Πολιτισμού διοργάνωσε ημερίδα για την παρουσίαση του, ενταγμένου στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, έργου «Πολιτιστικές Διαδρομές σε Εμβληματικούς Αρχαιολογικούς Χώρους και Μνημεία», στην Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου.
Οι πέντε Πολιτιστικές Διαδρομές σχεδιάστηκαν από τις Διευθύνσεις Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟ με θεματικές αφηγήσεις που καλύπτουν όλες τις περιόδους της ελληνικής ιστορίας και με γεωγραφική εξάπλωση που καλύπτει σχεδόν ολόκληρη την ελληνική επικράτεια:
- «Μνημειακά έργα Κυκλώπων και ανθρώπων κατά τη Μυκηναϊκή εποχή (2η χιλιετία π.Χ.)»
- «Ο δρόμος προς τη Δύση. Από τον Όμηρο στον Θερβάντες»
- «Στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου»
- «Πολιτιστική Εγνατία Οδός»
- «Δίκτυο κάστρων: Από το Βυζάντιο έως την Οθωμανοκρατία»
Αυτές οι πολιτιστικές Διαδρομές, βασισμένες στο μοντέλο του Συμβουλίου της Ευρώπης, συγκροτούν ένα προνομιακό και δυναμικό πεδίο πολιτιστικής διαχείρισης προάγοντας την διεπιστημονική έρευνα και την συνέργεια κεντρικών και περιφερειακών θεσμών και φορέων, ενώ παράλληλα συνιστά κινητήριο μοχλό για τη βιώσιμη ανάπτυξη – πολιτιστική, οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική.
Όπως σημείωσε η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη στο χαιρετισμό της, «οι Πολιτιστικές Διαδρομές αποτελούν ένα ιδιαίτερα αποτελεσματικό εργαλείο πολιτιστικής διπλωματίας, διαχείρισης και ανάπτυξης. Ανοίγουν, κυριολεκτικά και μεταφορικά, νέους δρόμους επικοινωνίας, διαλόγου, ανταλλαγών, ανάπτυξης συνεργειών και μόχλευσης οικονομικών και ανθρώπινων πόρων προς όφελος των τοπικών κοινωνιών σε πολλά επίπεδα.
Διασυνδέουν μνημεία και πολιτιστικούς χώρους, με φυσικά αξιοθέατα και τουριστικά σημεία, γύρω από κοινούς θεματικούς άξονες με οργανωμένο τρόπο, δημιουργώντας ενιαίες εμπειρίες για τους επισκέπτες. Συνδυάζοντας δημοφιλείς με λιγότερο γνωστούς προορισμούς, ενισχύουν συνολικά την επισκεψιμότητα, προσφέροντας οικονομία κλίμακας και πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα, σε επίπεδο προβολής και αναγνωρισιμότητας της πολιτιστικής κληρονομιάς ευρύτερων περιοχών. Το μοντέλο των Πολιτιστικών Διαδρομών εισάγει μια νέα προσέγγιση στη διαχείριση του πολιτιστικού κεφαλαίου, εστιάζοντας στη συνέργεια αντί στον ανταγωνισμό. Επιδιώκει την αύξηση της συνολικής επισκεψιμότητας μιας περιοχής, μέσω ενός συνεκτικού πλάνου βελτιωμένης διαχείρισης των πολιτιστικών υποδομών, με αναβάθμιση των υπηρεσιών, με αναδιοργάνωση της τουριστικής κίνησης προς την κατεύθυνση του αποκορεσμού, της αποκέντρωσης και της στοχευμένης ανακατανομής των επισκεπτών, μεταξύ μητροπολιτικών και περιφερειακών προορισμών σε όλη την Επικράτεια. Κατ‘ επέκταση προωθεί μια πιο ομοιόμορφη, ισορροπημένη και βιώσιμη παραγωγική, τοπική και περιφερειακή, ανάπτυξη».
Η Λίνα Μενδώνη επεσήμανε ότι «οι Πολιτιστικές Διαδρομές, ως ένα μοντέλο πολύπλευρης και βιώσιμης ανάπτυξης που υποστηρίζει τις συνέργειες και την εξωστρέφεια, συνάδουν απόλυτα με τους στρατηγικούς στόχους του Υπουργείου Πολιτισμού και με τις δημόσιες πολιτικές που εφαρμόζουμε. Συνιστούν, εκ της φύσης τους, ένα προνομιακό και δυναμικό πεδίο που προάγει τη διεπιστημονική έρευνα και τις διατομεακές συνέργειες μεταξύ κεντρικών και περιφερειακών Υπηρεσιών και φορέων, δημόσιων και ιδιωτικών. Με αυτό το σκεπτικό προχωρήσαμε στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση ενός ευρύτερου πλέγματος συνδεόμενων έργων, με κεντρικό άξονα τις Πολιτιστικές Διαδρομές -σε αυτόν τον άξονα, πέρα από την χρηματοδότηση που είχαν οι διευθύνσεις για να εκτελέσουν τα έργα και τις δράσεις που θα σας παρουσιάσουν, στο συνολικό μας σχεδιασμό, στη λογική της Πολιτιστικής Διαδρομής εντάχθηκαν ουσιαστικά έργα και παρεμβάσεις σε διάφορες περιοχές, που ξεπερνούν τα 50 εκ. ευρώ, και χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας- με την πεποίθησή μας ότι θα συμβάλουν καίρια στην ανάταξη, ανάκαμψη και δυναμική επανεκκίνηση του Πολιτιστικού Τομέα της χώρας, μετά την υγειονομική κρίση».
Ειδική μνεία έκανε η Υπουργός Πολιτισμού για τον νέο τρόπο δουλειάς και συνεργασίας μεταξύ των υπηρεσιών που επέβαλε η διαχείριση των έργων που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης: «Οι Διευθύνσεις, είπε η Λίνα Μενδώνη, συντόνισαν ένα έργο το οποίο αφορά το σύνολο σχεδόν των περιφερειακών Υπηρεσιών του Υπουργείου. Δεν είναι πάντα εύκολο να συντονίζεις, τόσο πολύ κόσμο. Δεν είναι πάντοτε εύκολο, όταν είναι τόσος πολύς κόσμος, ο οποίος, πολλές φορές, έχει διαφορετική αντίληψη και της λογικής του χρονοδιαγράμματος και της λογικής της ταχύτητας, να φτάνεις στον στόχο σου έτσι όπως τον έχεις προδιαγράψει. Και νομίζω, πως εάν κάτι μας μείνει από το ΤΑΑ, πέρα από τα έργα, είναι ένας διαφορετικός τρόπος δουλειάς, που είναι ακόμα πιο σφιχτός ακόμα πιο συγκροτημένος, από τον τρόπο διαχείρισης των άλλων ευρωπαϊκών προγραμμάτων όπως το ΕΣΠΑ. Ευτυχώς που το ΤΑΑ, δεν παίρνει παρατάσεις γιατί πρέπει να είμαστε όλοι συνεπείς. Όταν λέμε ότι κάτι μπορούμε να το κάνουμε και αποφασίζουμε να πάρουμε το ρίσκο, πρέπει να φτάσουμε στο τέλος έτσι όπως το έχουμε προδιαγράψει. Αυτή είναι η επιτυχία, αυτή εντέλει είναι η αριστεία».
Οι πέντε Πολιτιστικές Διαδρομές, εξυπηρετούν συγκεκριμένη λογική, συνδυάζοντας αρχαιολογικούς χώρους που προκαλούν το ενδιαφέρον των τοπικών κοινωνιών και των επισκεπτών, σε αναδυόμενες περιοχές. Με τις σημερινές επενδύσεις που γίνονται στον Πολιτισμό και με τις Πολιτιστικές Διαδρομές ανάδειξης λιγότερο γνωστών και επισκέψιμων αρχαιολογικών χώρων επιτυγχάνεται μεγαλύτερη επισκεψιμότητα, δημιουργώντας εξωτερικές οικονομίες οι οποίες συντηρούν ολόκληρες περιοχές. Κοινός στόχος του σχεδιασμού των διαδρομών είναι η σύνδεση του πολιτιστικού και περιβαλλοντικού πλούτου των περιοχών με τις άυλες παραδόσεις τους. Στο πλαίσιο της ημερίδας παρουσιάστηκαν όλα τα στάδια σχεδιασμού και υλοποίησης των πέντε Πολιτιστικών Διαδρομών, το σκεπτικό του κάθε αφηγήματος, οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν στους επιλεγμένους «σταθμούς» της κάθε Διαδρομής, η παραγωγή υλικού -έντυπου και ψηφιακού- ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της κοινωνίας και τέθηκαν οι βάσεις για την περαιτέρω αξιοποίησή τους στο πλαίσιο της πολιτιστικής στρατηγικής του ΥΠΠΟ.
Η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και Αναπληρώτρια Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών Έλενα Κουντούρη παρουσίασε τις Πολιτιστικές Διαδρομές: «Μνημειακά έργα Κυκλώπων και ανθρώπων κατά τη Μυκηναϊκή εποχή (2η χιλιετία π.Χ.)», «Ο δρόμος προς τη Δύση. Από τον Όμηρο στον Θερβάντες», «Στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου».
Η Αναπληρώτρια Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων Ιουλία Παπαγεωργίου παρουσίασε τις Πολιτιστικές Διαδρομές: «Πολιτιστική Εγνατία Οδός» και «Δίκτυο κάστρων: Από το Βυζάντιο έως την Οθωμανοκρατία». Την ημερίδα χαιρέτησαν ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου, η Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ολυμπία Βικάτου.