Die Kulturministerin eröffnete im Rahmen ihres Arbeitsbesuchs auf Kos das Restaurierungsprojekt der Burg Neratzia.
Aktuell – Die von den Erdbeben 2017 beschädigte Burg wird vom Kulturministerium über die zuständige Direktion für die Restaurierung byzantinischer und postbyzantinischer Denkmäler mit Mitteln in Höhe von 2.500.000 Euro aus dem Wiederaufbau- und Resilienzfonds für die lokale Bevölkerung restauriert. Ein besonders anspruchsvolles technisches Projekt umfasste die Verstärkung der Mauern, den Wiederaufbau von Teilen der Überbauten, die Verstärkung der Fugen sowie die Platzierung von Kieshaufen im nordöstlichen Teil der inneren Umfassungsmauer zur Stabilisierung des Bodens.
Wie die Ministerin in ihrem Grußwort bemerkte: „Jedes Mal, wenn das Kulturministerium und der Archäologische Dienst der örtlichen Gemeinde ein Restaurierungsprojekt übergeben, ist es ein Tag der Freude, denn wir sehen, wie jahrelange Bemühungen zum Abschluss kommen. Dieses spezielle Projekt an der Burg war schwierig, wurde aber bestmöglich umgesetzt. Der Boden musste gefestigt und ein starkes, solides Fundament geschaffen werden, das die restaurierte Burg aufnehmen konnte. Als wir 2020 ankamen – es war unsere erste Inspektion nach dem Regierungsantritt von Kyriakos Mitsotakis –, war die Situation, die wir vorfanden, nicht nur unangenehm, sondern absolut enttäuschend. Zweieinhalb Jahre waren seit dem Erdbeben vergangen, und es gab nichts. Nicht einmal festgelegte Prioritäten. Wir haben bei Null angefangen. Von 2020 bis 2025 wurden die Studien ausgereift und genehmigt, Wettbewerbe abgehalten, Auftragnehmer eingesetzt und die Projekte abgeschlossen. Bereits heute übergeben wir die Burg, die ihre Besucher mindestens bis Ende Oktober kostenlos empfangen wird. Das Gesamtbudget der Projekte auf Kos – das ein eigenes Kulturzentrum erworben hat – Der Masterplan, ein strategisches Instrument des Kulturministeriums zur Schaffung eines neuen Modells nachhaltiger kultureller Entwicklung, übersteigt 10 Millionen Euro und wird größtenteils durch die TAA gedeckt. Die Stabilität, die Kyriakos Mitsotakis im Land gewährleistete, ermöglichte es der Europäischen Union, 36 Milliarden Euro für den Wiederaufbau Griechenlands nach der Pandemie bereitzustellen. Und das dürfen wir nicht vergessen. Die Stabilität des Landes und die von den Ministerien in ihren jeweiligen Zuständigkeitsbereichen umgesetzten Maßnahmen sichern eine nachhaltige Zukunft. Eine Zukunft für uns, aber vor allem für künftige Generationen, denen das Kulturministerium die Denkmäler zumindest in einem besseren Zustand zurückgeben muss, als es sie erhalten hat. Ich möchte unseren stets anwesenden Abgeordneten, dem Bürgermeister und dem Regionalgouverneur für die hervorragende Zusammenarbeit danken. Mit den kommunalen Mitteln des von der Region verwalteten NSRP, der Finanzierung aus dem Wiederaufbaufonds und den nationalen Mitteln des Kulturministeriums haben wir das größte Kulturprojektprogramm im Dodekanes zusammengestellt. Ich danke meinen Kollegen im Kulturministerium weil wir alle über uns hinauswachsen und glauben, dass Kultur ein Instrument für den sozialen Zusammenhalt und ein enormer Hebel für wirtschaftliche Entwicklung, Wohlstand und Dynamik ist.
Die Burg Neratzia liegt am Eingang zum Hafen von Kos, in einem Gebiet, das in der Antike eine Insel war und durch eine bis heute erhaltene Brücke mit dem Festland verbunden war. Über dem Haupttor befindet sich ein hellenistischer Fries mit einer Maske und Girlanden. An den Decken der Eingänge (Haupttor, Carmadino-Tor) befinden sich quer verlaufende Granitsäulen, die wahrscheinlich aus der frühchristlichen Basilika des Hafens stammen. Aus Beschreibungen von Reisenden wissen wir, dass die innere Umfassungsmauer vor dem Ende des 14. Jahrhunderts erbaut worden sein muss.
Ein zweites Projekt, das abgeschlossen und den Kosans zugeschrieben wurde, ist die Restaurierung des Mauttors.
Das Projekt wurde von der Direktion für die Restaurierung byzantinischer und postbyzantinischer Denkmäler mit einem Budget von 300.000 Euro und Mitteln der TAA durchgeführt. In unmittelbarer Nähe des Tores befindet sich die Defterdar-Moschee mit dem im maurischen Stil erbauten Marmorbrunnen der Reinigung. Auch dieses Denkmal wurde durch das Erdbeben 2017 schwer beschädigt, sodass seine Nutzung eingestellt werden konnte. Das Projekt mit einem Gesamtbudget von rund 1.800.000 Euro wird von der Direktion für die Restaurierung byzantinischer und postbyzantinischer Denkmäler des Kulturministeriums durchgeführt und aus dem Wiederaufbaufonds und dem Nationalen Entwicklungsprogramm des Kulturministeriums finanziert.
Die Restaurierungs- und Hervorhebungsarbeiten an den erdbebengeschädigten mittelalterlichen Befestigungsanlagen von Kos, der Bastion und Teilen der Mauern an der Ippokratous-Straße, sind in vollem Gange. Das Projekt, dessen Budget von der TAA 1.335.600 Euro beträgt, wird von der Ephorie für Altertümer der Dodekanes durchgeführt und soll bis Ende des Jahres abgeschlossen sein. Nach dem gleichen Zeitplan erfolgen die Restaurierungsarbeiten am frühchristlichen Baptisterium Agios Ioannis auf dem alten Friedhof von Kos, die von den Direktionen für die Restaurierung byzantinischer und postbyzantinischer Denkmäler sowie für die Erhaltung antiker und moderner Denkmäler durchgeführt werden und für die die TAA ein Gesamtbudget von 2.000.000 Euro bereitstellt.
Die Kirche war ursprünglich ein frühchristliches Baptisterium aus dem 5. und 6. Jahrhundert. Es ist möglicherweise das einzige frühchristliche Baptisterium, das in Griechenland nahezu vollständig erhalten ist und heute als Friedhofskirche genutzt wird. Im Inneren sind Fresken aus dem 12. und 13. Jahrhundert mit Szenen aus dem Leben des Heiligen Johannes des Täufers erhalten. Bei der Restaurierung des Denkmals wurden neue Elemente der Freskendekoration entdeckt, deren Konservierung derzeit im Gange ist. (opm)
Λίνα Μενδώνη: To Kάστρο της Νερατζιάς αποδίδεται στην τοπική κοινωνία – υλοποιούμε το μεγαλύτερο πρόγραμμα έργων πολιτισμού, στα Δωδεκάνησα
Η Υπουργός Πολιτισμού, στο πλαίσιο της επίσκεψης εργασίας που πραγματοποίησε στην Κω, τέλεσε τα εγκαίνια του έργου της αποκατάστασης του Κάστρου της Νερατζιάς.
Το Κάστρο, το οποίο επλήγη από τους σεισμούς του 2017, αποδίδεται, από το Υπουργείο Πολιτισμού, αποκατεστημένο στην τοπική κοινωνία, δια της αρμόδιας Διεύθυνσης Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, με πόρους 2.500.000 ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Υλοποιήθηκε ένα ιδιαίτερα απαιτητικό τεχνικό έργο που αφορούσε σε στερεώσεις των τειχών, ανακατασκευές τμημάτων ανωδομών, ενισχύσεις των αρμών, καθώς και τοποθέτηση χαλικοπασάλων, στο ΒΑ τμήμα του εσωτερικού περιβόλου, για τη σταθεροποίηση του εδάφους.
Όπως σημείωσε η Υπουργός στο χαιρετισμό της, «κάθε φορά που το Υπουργείο Πολιτισμού και η Αρχαιολογική Υπηρεσία αποδίδουν ένα αποκατεστημένο έργο στην τοπική κοινωνία είναι μέρα χαράς γιατί βλέπουμε, προσπάθειες ετών να ολοκληρώνονται. Το συγκεκριμένο έργο, στο Κάστρο, ήταν δύσκολο, αλλά υλοποιήθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Έπρεπε να στερεωθούν τα εδάφη, να δημιουργηθεί γερό, στιβαρό υπόβαθρο, το οποίο θα μπορούσε να δεχτεί το αποκατεστημένο κάστρο. Όταν πρωτοήρθαμε, το 2020 -ήταν η πρώτη αυτοψία που κάναμε, μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από τον Κυριάκο Μητσοτάκη- η κατάσταση που αντικρύσαμε δεν ήταν απλώς δυσάρεστη, ήταν απολύτως απογοητευτική. Είχαν περάσει 2,5 χρόνια από τον σεισμό και δεν υπήρχε τίποτα. Ούτε καταγεγραμμένες προτεραιότητες. Ξεκινήσαμε από το μηδέν. Από το 2020 μέχρι το 2025, ωρίμασαν οι μελέτες και αδειοδοτήθηκαν, έγιναν διαγωνισμοί, εγκαταστάθηκαν οι ανάδοχοι, ολοκληρώθηκαν τα έργα. Ήδη σήμερα αποδίδουμε το Κάστρο που θα υποδέχεται δωρεάν τους επισκέπτες του, τουλάχιστον ως το τέλος Οκτωβρίου. Ο συνολικός προϋπολογισμός των έργων στην Κω -η οποία απέκτησε το δικό της πολιτιστικό masterplan, ένα στρατηγικό εργαλείο του ΥΠΠΟ για τη δημιουργία νέου προτύπου βιώσιμης πολιτιστικής ανάπτυξης- ξεπερνά τα 10.000.000 ευρώ και καλύπτεται, στο μεγαλύτερο μέρος του, από το ΤΑΑ. Η σταθερότητα, την οποία εξασφάλισε στη χώρα ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν το διαβατήριο, που επέτρεψε στην Ευρωπαϊκή Ένωση να δώσει 36 δισ. για την ανόρθωση της Ελλάδας, μετά την πανδημία. Και αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Η σταθερότητα της χώρας και οι παρεμβάσεις, που υλοποιούν τα Υπουργεία, το καθένα στο πεδίο της αρμοδιότητά του, είναι αυτά που εξασφαλίζουν το βιώσιμο μέλλον. Ένα μέλλον για μάς, κυρίως, όμως, για τις επόμενες γενιές, στις οποίες, τουλάχιστον, το ΥΠΠΟ οφείλει να αποδώσει τα μνημεία, σε καλύτερη κατάσταση από αυτήν που τα παρέλαβε. Θέλω να ευχαριστήσω τους Βουλευτές μας, οι οποίοι είναι πάντοτε παρόντες, τον Δήμαρχο, τον Περιφερειάρχη για την εξαιρετική συνεργασία. Με τους κοινοτικούς πόρους του ΕΣΠΑ που διαχειρίζεται η Περιφέρεια, τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και με εθνικούς πόρους του ΥΠΠΟ- συγκροτήσαμε το μεγαλύτερο πρόγραμμα έργων πολιτισμού, στα Δωδεκάνησα. Ευχαριστώ τους συνεργάτες μου στο Υπουργείο Πολιτισμού επειδή όλοι ξεπερνάμε τον εαυτό μας, πιστεύοντας ότι ο πολιτισμός είναι εργαλείο κοινωνικής συνοχής, τεράστιος μοχλός οικονομικής ανάπτυξης, ευημερίας και δυναμικής».
To Κάστρο Νερατζιάς βρίσκεται στην είσοδο του λιμανιού της Kω, σε χώρο που στην αρχαιότητα ήταν νησί και συνδεόταν με την ξηρά, μέσω γέφυρας, η οποία σώζεται μέχρι σήμερα. Πάνω από την κεντρική πύλη, υπάρχει ελληνιστική ζωφόρος με προσωπεία και γιρλάντες. Στην οροφή των εισόδων (κεντρική πύλη, πύλη Carmadino) έχουν τοποθετηθεί εγκάρσια κίονες από γρανίτη, προερχόμενοι πιθανότατα από την παλαιοχριστιανική βασιλική του Λιμένος. Aπό περιγραφές των περιηγητών γνωρίζουμε ότι ο εσωτερικός περίβολος πρέπει να κτίστηκε πριν τα τέλη του 14ου αι.
Ένα δεύτερο έργο, το οποίο ολοκληρώθηκε και αποδόθηκε, στους Κώους, είναι η αποκατάσταση της Πύλης του Φόρου.
Το έργο υλοποίησε η Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, με προϋπολογισμό 300.000 ευρώ, με πόρους του ΤΑΑ. Σε άμεση γειτνίαση με την Πύλη βρίσκεται το τέμενος Defterdar με τη -μαυριτανικής τεχνοτροπίας- μαρμάρινη κρήνη της κάθαρσης. Και αυτό το μνημείο είχε τραυματιστεί σοβαρά από τον σεισμό του 2017, με αποτέλεσμα τη διακοπή της χρήσης του. Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 1.800.000 ευρώ, υλοποιείται από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Υπουργείου Πολιτισμού.
Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται το έργο της αποκατάστασης και ανάδειξης των σεισμόπληκτων μεσαιωνικών οχυρώσεων της Κω, του προμαχώνα και των τμημάτων των τειχών, επί της οδού Ιπποκράτους. Το έργο, προϋπολογισμού 1.335.600 ευρώ, από το ΤΑΑ, εκτελείται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου και ολοκληρώνεται στο τέλος του έτους. Το ίδιο χρονοδιάγραμμα ακολουθεί και το έργο της αποκατάστασης του Παλαιοχριστιανικού Βαπτιστηρίου του Αγίου Ιωάννη, στο παλαιό κοιμητήριο της Κω, που εκτελείται από τις Διευθύνσεις Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων και Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων, με συνολικό προϋπολογισμό 2.000.000 ευρώ, από το ΤΑΑ.
O ναός ήταν αρχικά παλαιοχριστιανικό βαπτιστήριο του 5ου-6ου αιώνα. Πρόκειται ίσως για το μοναδικό παλαιοχριστιανικό βαπτιστήριο που σώζεται σχεδόν ακέραιο, στον ελλαδικό χώρο και χρησιμοποιείται, σήμερα, ως κοιμητηριακός ναός. Στο εσωτερικό του διατηρούνται τοιχογραφίες του 12ου-13ου αιώνα, με σκηνές από τη ζωή του Aγίου Iωάννου του Προδρόμου. Κατά τη διάρκεια του έργου της αποκατάστασης του μνημείου αποκαλύφθηκαν και νέα στοιχεία τοιχογραφικού διακόσμου, η συντήρηση των οποίων είναι σε εξέλιξη.
