Das Kulturministerium arbeitet an der Restaurierung und verstärkt den Schutz der archäologischen Stätte des Heiligtums der Großen Götter auf Samothraki, einer der bedeutendsten Kultstätten der Antike.
Aktuell – Nach Abschluss aller notwendigen hydraulischen, strukturellen, architektonischen und konservatorischen Studien wird das Projekt nun umgesetzt und in das Regionale Operationelle Programm Ostmakedonien und Thrakien (ESRF) 2021–2027 aufgenommen, um die Stätte zu restaurieren und vor den erheblichen Schäden zu schützen, die die extremen Wetterereignisse 2017 auf der Insel verursacht haben.
Kulturministerin Lina Mendoni erklärte: „Das Heiligtum, ein Ort mystischer Verehrung seit dem 7. Jahrhundert v. Chr., der den Großen Göttern gewidmet ist, ist eine archäologische Stätte von einzigartiger Bedeutung. Die extremen Wetterereignisse des Jahres 2017 haben die Infrastruktur, das natürliche Relief und die Sicherheit des Geländes schwer beeinträchtigt. Stützmauern, Fußgängerbrücken und Teile des Bachbetts, das durch die archäologische Stätte verläuft, wurden beschädigt. Seit 2020 haben wir die Rettungsarbeiten und die notwendigen Formmaßnahmen für den sicheren Besucherverkehr abgeschlossen, die unmittelbar nach den verheerenden Überschwemmungen hätten durchgeführt werden sollen. Mit dem Abschluss der Studien und der positiven Stellungnahme des Zentralen Archäologischen Rates beginnen wir mit der Umsetzung des Projekts zur Restaurierung und zum Schutz des Heiligtums der Großen Götter vor starken Überschwemmungen, zusätzlich zu den Hochwasserschutzprojekten, die die Region und die mitverantwortlichen Ministerien betreffen. Das Kulturministerium, das der Insel vor etwa einem Jahr ein neues Archäologisches Museum übergeben hat, setzt ein Programm um. von Projekten auf Samothraki zum Schutz, zur Erhaltung und zur Förderung des kulturellen Erbes mit einem Gesamtbudget von rund 6.500.000 Euro aus Mitteln des Wiederaufbaufonds und des NSRP. Dazu gehören neben den Eingriffen im Heiligtum der Großen Götter auch Restaurierungsarbeiten an der Burg und dem Fonias-Turm. Gleichzeitig laufen Studien zur Restaurierung des alten Xenia-Gebäudes, damit es von der Organisation für die Verwaltung und Entwicklung kultureller Ressourcen in ein Geschäft und ein Imbisszentrum für das Museum und die archäologische Stätte umgewandelt werden kann. Ich danke dem Regionalgouverneur von Ostmakedonien für Thrakien, Christodoulos Topsides, herzlich für die enge und konstruktive Zusammenarbeit.“
Das Projekt betrifft drei Interessensgebiete:
a) Uferzone des zentralen Baches, der das Heiligtum der Großen Götter durchquert,
b) Bachgebiet Agia Paraskevi, in der Nähe des Besucher-Toilettengebäudes und des angrenzenden beschädigten Kopfsteinpflasterwegs,
c) Mündungszone des Baches Agia Paraskevi, in der Nähe der Kirche Agia Paraskevi und des Parkplatzes und Besucherempfangsbereichs.
Beinhaltet:
1. Geotechnische und hydraulische Eingriffe zur Gestaltung des zentralen Baches und des Baches Agia Paraskevi mit dem Ziel, den Flusslauf zu stabilisieren und weitere Erosion der Hänge und des Bachbetts zu verhindern. Ziel der Eingriffe ist es, den Bachlauf mit möglichst geringen Veränderungen am antiken Bachbett und den antiken Überresten zu gestalten. Die Konsolidierung und Restaurierung der erhaltenen antiken und modernen Stützmauern erfolgt unter Berücksichtigung des bestehenden Bachreliefs.
2. Architektonische und strukturelle Eingriffe zur Schaffung von zwei neuen Fußgängerbrücken aus Metall, um den Besuchern den Zugang zur archäologischen Stätte zu gewährleisten.
3. Wiederherstellung der Stützmauern und des Bachbetts unter Berücksichtigung der Morphologie und archäologischen Physiognomie des Gebiets.
4. Eingriffe zur Gestaltung des Parkplatzes und des Besucherempfangsbereichs an der Fußgängerbrücke Agia Paraskevi – Museum sowie des umliegenden Bereichs an der Fußgängerbrücke Museum – Archäologische Stätte. Im aufgewerteten Bereich stehen Informations- und Aussichtspunkte für Besucher zur Verfügung.
5. Vorschläge für zusätzliche Hochwasserschutzmaßnahmen. Der wirksamste Hochwasserschutz im Heiligtum der Großen Götter ist die Umleitung eines Teils des Regenwassers vom Hang des Berges Saos, um die in die archäologische Stätte eindringende Wassermenge zu reduzieren und das Risiko künftiger Katastrophen zu begrenzen.
Das Heiligtum der Großen Götter ist ein Tempelkomplex in der Nähe der antiken Stadt Samothrake – dem heutigen Paleopolis –, in dem geheimnisvolle Zeremonien abgehalten wurden und der bis ins 7. Jahrhundert v. Chr. zurückreicht. Er befindet sich westlich der antiken Stadt und in der Nähe des heutigen Paleopolis. Die Identität und Natur der verehrten Gottheiten bleibt rätselhaft. Sie unterschieden sich von denen der olympischen Götter des Dodekatheos und waren mit den chthonischen Gottheiten der Cabeira verwandt, während ihre häufigste Charakterisierung die der Großen Götter ist. Sie empfingen während der Feste Missionen von Botschaftern aus anderen Stadtstaaten der Region. Die meisten Gebäudereste stammen aus dem 4. und 3. Jahrhundert v. Chr., es gibt jedoch auch bedeutende Überreste aus dem 5. Jahrhundert v. Chr. und aus der Zeit zwischen dem 2. Jahrhundert v. Chr. und dem 1. Jahrhundert v. Chr. und dem 2. Jahrhundert n. Chr. (opm)
Αποκατάσταση του Ιερού των Μεγάλων Θεών, στη Σαμοθράκη
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, δήλωσε: «Το Ιερό, τόπος μυστηριακής λατρείας από τον 7ο αιώνα π.Χ., αφιερωμένο στους Μεγάλους Θεούς, αποτελεί αρχαιολογικό σύνολο μοναδικής σημασίας.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, το 2017, έπληξαν καίρια τις υποδομές, το φυσικό ανάγλυφο και την ασφάλεια του χώρου, με φθορές σε αναλημματικούς τοίχους, πεζογέφυρες και τμήματα της κοίτης του ρέματος που διατρέχει τον αρχαιολογικό χώρο. Από το 2020, ολοκληρώσαμε τις σωστικές εργασίες και τις απαραίτητες επεμβάσεις διαμόρφωσης για την ασφαλή κυκλοφορία των επισκεπτών, οι οποίες να σημειωθεί ότι έπρεπε να είχαν γίνει αμέσως μετά τις καταστροφικές πλημμύρες. Με την ολοκλήρωση των μελετών και τη θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, δρομολογούμε την υλοποίηση του έργου για την αποκατάσταση και θωράκιση του Ιερού των Μεγάλων Θεών από τα έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, επιπλέον των αντιπλημμυρικών έργων που αφορούν στην Περιφέρεια και στα συναρμόδια Υπουργεία. Το Υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο πριν από ένα περίπου χρόνο παρέδωσε στο νησί ένα νέο Αρχαιολογικό Μουσείο, εκτελεί στη Σαμοθράκη ένα πρόγραμμα έργων προστασίας, συντήρησης και ανάδειξης του πολιτιστικού της αποθέματος, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 6.500.000 ευρώ από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ. Σε αυτά, πέραν των επεμβάσεων στο Ιερό των Μεγάλων Θεών, περιλαμβάνονται έργα αποκατάστασης στο Κάστρο και στον Πύργο του Φονιά, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη οι μελέτες για την αποκατάσταση του κτηρίου του παλαιού Ξενία, ώστε να μετατραπεί σε πωλητήριο και αναψυκτήριο του μουσείου και του αρχαιολογικού χώρου από τον Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων. Ευχαριστώ θερμά τον Περιφερειάρχη Ανατολικής Μακεδονίας για Θράκης Χριστόδουλο Τοψίδη για τη στενή και εποικοδομητική μας συνεργασία».
Το έργο αφορά σε τρεις περιοχές ενδιαφέροντος:
α) Παρόχθια ζώνη του κεντρικού ρέματος, το οποίο διασχίζει το Ιερό των Μεγάλων Θεών,
β) Ζώνη ρέματος Αγίας Παρασκευής, κοντά στο κτήριο των χώρων υγιεινής των επισκεπτών και στην όμορη κατεστραμμένη λιθόστρωτη διάβαση,
γ) Ζώνη εκβολής του ρέματος Αγίας Παρασκευής, κοντά στο ναΐσκο της Αγίας Παρασκευής και στον χώρο στάθμευσης οχημάτων και υποδοχής επισκεπτών.
Περιλαμβάνει:
1. Γεωτεχνικές και υδραυλικές επεμβάσεις για τη διευθέτηση του κεντρικού ρέματος και του ρέματος της Αγίας Παρασκευής, με στόχο τη σταθεροποίηση της ροής και την αποτροπή περαιτέρω διάβρωσης των πρανών και του πυθμένα. Οι επεμβάσεις έχουν στόχο την διευθέτηση του ρέματος, με τις ελάχιστες δυνατές τροποποιήσεις της αρχαίας κοίτης και των αρχαίων καταλοίπων. Η στερέωση και η αποκατάσταση των σωζόμενων αρχαίων και των σύγχρονων αναλημματικών τοίχων γίνεται ακολουθώντας το υφιστάμενο ανάγλυφο του ρέματος.
2. Αρχιτεκτονικές και στατικές επεμβάσεις για τη δημιουργία δύο νέων μεταλλικών πεζογεφυρών, ώστε να διασφαλιστεί η πρόσβαση των επισκεπτών στον αρχαιολογικό χώρο.
3. Αποκατάσταση των αναλημματικών τοίχων και του πυθμένα του ρέματος με σεβασμό στη μορφολογία και την αρχαιολογική φυσιογνωμία του χώρου.
4. Επεμβάσεις διαμόρφωσης του χώρου στάθμευσης και υποδοχής επισκεπτών στην πεζογέφυρα Αγίας Παρασκευής – Μουσείου, αλλά και του περιβάλλοντος χώρου στην πεζογέφυρα Μουσείο – Αρχαιολογικός Χώρος. Στον αναβαθμισμένο περιβάλλοντα χώρο προβλέπονται σημεία ενημέρωσης και θέασης για τους επισκέπτες.
5. Προτάσεις για επιπρόσθετα μέτρα αντιπλημμυρικής προστασίας. Η πιο αποτελεσματική προστασία από πλημμύρες στο Ιερό των Μεγάλων Θεών είναι η εκτροπή μέρους των ομβρίων, από την πλαγιά του όρους Σάος ώστε να μειωθεί ο όγκος νερού που εισέρχεται στον αρχαιολογικό χώρο και να περιοριστεί ο κίνδυνος μελλοντικών καταστροφών.
Το Ιερό των Μεγάλων Θεών είναι ναϊκό συγκρότημα, κοντά στην αρχαία πόλη της Σαμοθράκης –σημερινή Παλαιόπολη- στο οποίο τελούνταν μυστηριακές τελετές, που χρονολογούνται από τον 7ο αιώνα π.Χ., και βρίσκεται στα δυτικά της αρχαίας Πόλης και κοντά στη σημερινή Παλαιόπολη. Η ταυτότητα και η φύση των θεοτήτων που λατρεύονταν παραμένει αινιγματική. Ήταν διαφορετικές από αυτές των Ολύμπιων θεών του Δωδεκάθεου και σχετίζονταν με τις χθόνιες θεότητες των Κάβειρων, ενώ ο πιο συνήθης χαρακτηρισμός τους είναι οι Μεγάλοι Θεοί. Δέχονταν αποστολές πρεσβευτών από άλλες πόλεις – κράτη στον χώρο κατά τη διάρκεια των εορτών. Τα περισσότερα οικοδομικά κατάλοιπα χρονολογούνται στον 4ο και 3ο αιώνα π.Χ., αλλά υπάρχουν, επίσης, σημαντικά κατάλοιπα τόσο από τον 5ο αιώνα π.Χ. όσο και από το διάστημα μεταξύ 2ου αιώνα π.Χ. και 2ου αιώνα μ.Χ.