Kulturministerin Lina Mendoni nahm an der Konferenz „Handwerk als Hebel für die Entwicklung lokaler Gesellschaften“ teil, die an der Universität Thessalien in Karditsa im Rahmen der strategischen Prioritätenpolitik des Kulturministeriums zur Wiederbelebung des griechischen Handwerks stattfand.
Aktuell – Diese Strategie zielt sowohl auf den Erhalt des immateriellen Kulturerbes als auch auf den entscheidenden Übergang des Handwerks zu einem modernen und nachhaltigen Entwicklungsmodell ab, damit es als Motor für Entwicklung, Beschäftigung und die Revitalisierung der griechischen Region dienen kann.
Lina Mendoni sagte in ihrer Rede: „Ich freue mich sehr, heute hier zu sein, und es ist mir eine große Freude, an diesen vom Kulturministerium gemeinsam mit unseren Universitätspartnern organisierten Konferenzen teilzunehmen, da ich fest an den Wert der Wiederbelebung des griechischen Handwerks glaube. Dies ist seit 2019 eine politische Priorität des Kulturministeriums. Wir betrachten Handwerk nicht als Museumsstück, sondern als lebendige Quelle der Kreativität, als nachhaltiges Entwicklungsmodell, das aus traditionellen Praktiken Kraft schöpft und zum Hebel für Entwicklung, Beschäftigung und die Revitalisierung der griechischen Region wird. Das Programm, das wir in Zusammenarbeit mit den Universitäten von Thessalien, Westmakedonien und Westattika mit Mitteln des Wiederaufbaufonds durchführen, ist ein bedeutendes Projekt, das das Potenzial des Handwerks und die Wichtigkeit der Weitergabe traditionellen Wissens und traditioneller Techniken an jüngere Generationen verdeutlicht. Das Pilotprojekt konzentriert sich auf die Bereiche Weberei, Keramik und Holzverarbeitung – Berufe, die langsam verschwinden. Wir können sie nun retten und ihnen neues Leben einhauchen. Ein entscheidender Faktor im Projekt ist die Untersuchung der Wertschöpfungsketten traditioneller Rohstoffe.“ Wolle, Holz, Ton. Das Kulturministerium hat einen umfassenden Strategieplan zur Wiederbelebung traditioneller Künste entwickelt. Im Rahmen des Projekts zur Revitalisierung des griechischen Handwerks wurden 19 Bildungseinrichtungen von Kreta bis Thrakien unter der Aufsicht der drei Universitäten eingerichtet. Gleichzeitig stärkt das Kulturministerium den Holzschiffbau auf Samos, die Marmorverarbeitung auf Tinos und die Steinbearbeitung durch die Gründung von Steinmetzschulen in Lagadia und Pentalofos in Kozani. All dies ist Teil des einheitlichen Strategieplans der Regierung zur Förderung des griechischen Handwerks und der Region. Ziel ist es, unsere kulturelle Identität zu bewahren und gleichzeitig einen Beitrag zur Bewältigung des demografischen Problems zu leisten. Einst war das Handwerk eine wichtige Einkommens- und Beschäftigungsquelle für ganze Regionen. Industrialisierung und Importe haben es stark eingeschränkt. Heute bietet sich die Chance, es kreativ wiederzubeleben. Wenige Monate vor Abschluss des Programms ist der politische Wille der Regierung, der auch von Premierminister Kyriakos Mitsotakis zum Ausdruck gebracht wurde, deutlich: Das Programm soll Die bestehenden Strukturen, die den lokalen Gemeinschaften tatsächlich etwas bieten, sollten aktiv bleiben. Wir werden mit den Regionen und Gemeinden zusammenarbeiten, um die Fortführung des Projekts bestmöglich zu gewährleisten. Das Kulturministerium wird die Bemühungen weiterhin unterstützen und die Zertifizierung der Teilnehmenden durch universitäre Einrichtungen sicherstellen. Gleichzeitig ist die Initiative des Bildungsministeriums und von Sofia Zacharaki, Handwerkskurse an Grundschulen einzuführen, sehr positiv zu bewerten.Damit Kinder schon früh den Wert von Kreativität und Tradition kennenlernen. Die beiden Ministerien arbeiten eng zusammen. Als nächstes unterstützt das Entwicklungsministerium junge Handwerker in ihrer beruflichen Tätigkeit. Gleichzeitig ist die internationale Verbreitung des griechischen Kunsthandwerks ein zentrales Ziel. Kunsthandwerk ist Kulturgut und zugleich Kulturprodukt, das Kunsthandwerker und lokale Gemeinschaften unterstützt. In diesem Zusammenhang ist die institutionalisierte Zusammenarbeit mit der Republik Zypern, mit der wir gemeinsame kulturelle Wurzeln und Ziele teilen, von großer Bedeutung. Zypern hat im Bereich des Kunsthandwerks bedeutende Fortschritte erzielt, und durch unsere Kooperation können wir gemeinsame Maßnahmen und Strategien zur Förderung unserer Kunsthandwerker entwickeln. Denn durch die Wiederbelebung des Kunsthandwerks bewahren wir nicht nur die jahrhundertealten Techniken und Werte unseres Landes, sondern schaffen auch neue Arbeitsplätze, stärken die lokale Entwicklung und leisten einen wesentlichen Beitrag zur nationalen Wirtschaft.
Im Rahmen der Konferenz wurde die Bedeutung des Kunsthandwerks für die regionale Entwicklung, die Stärkung der lokalen Wirtschaft und die Schaffung neuer beruflicher Perspektiven hervorgehoben. Diskutiert wurden die Fertigkeiten, Rohstoffe und Synergien, die zu einer nachhaltigen Entwicklung des Sektors beitragen können, sowie die Perspektiven für eine Zusammenarbeit zwischen Griechenland und Zypern im Bereich Kunsthandwerk und angewandte Kunst.
An der Konferenz nahmen der Metropolit von Thessalien und Phanariofersala, Herr Timotheos, der Abgeordnete von Karditsa, Aristotelis Spanias, der stellvertretende Gouverneur Konstantinos Telios, der Bürgermeister von Karditsa, Vasilis Tsiakos, der Rektor der Universität von Thessalien, Charalambos Billinis, der Präsident des Fachbereichs Forstwirtschaft, Holzwissenschaften und Design, Ioannis Kazoglou, Aikaterini Polymerou-Kamilaki, Direktorin und Ehrenforscherin des Forschungszentrums für Griechische Folklore der Akademie von Athen, Maria Spanou, Historikerin und Präsidentin des Lyzeums Griechischer Frauen von Volos, Maria Anaxagora, Leiterin des zyprischen Handwerksdienstes und stellvertretende Kulturministerin von Zypern, sowie Akademiker, Ausbilder und Auszubildende der Holzhandwerksstruktur teil.
Anschließend besuchte die Ministerin die Holzbearbeitungseinrichtung, wo sie mit Ausbildern und Auszubildenden sprach, sich deren Arbeiten aus der Nähe ansah und sich über den Fortschritt der Kurse und Workshops informieren ließ.
Während ihres Besuchs in Karditsa besichtigte die Kulturministerin das tholotische mykenische Grabmal des Georgiko – Xinoneri, eines der am besten erhaltenen Grabdenkmäler der mykenischen Zeit in Thessalien.
Das Projekt umfasst Stabilisierungs- und Entwässerungsmaßnahmen, die Gestaltung von Besucherwegen, den Bau einer barrierefreien Rampe und die Installation eines Informationssystems, um das Denkmal für die Öffentlichkeit zugänglich und sicher zu machen. Die Maßnahme leistet einen wesentlichen Beitrag zur Förderung des archäologischen Erbes der Region und zur Entwicklung des Kulturtourismus.
Wie Lina Mendoni erklärte: „Thessalien verfügt über einen einzigartigen kulturellen Reichtum, der von der mykenischen bis zur nachbyzantinischen Zeit reicht. Ein besonders interessantes Monument in der Region Karditsa ist das mykenische Grabmal des Georgikos. Das Grabmal wird vom Kulturministerium über die Ephorie für Altertümer von Karditsa und in enger Zusammenarbeit mit der Region Thessalien restauriert. Ich danke dem Regionalgouverneur Dimitris Kouretas, der dieses Projekt in die Förderung des aktuellen Förderprogramms des Nationalen Forschungsrahmenprogramms (NSRF) 2021–2027 aufgenommen hat. Da das Grabmal des Georgikos zu den bedeutendsten Denkmälern der mykenischen Zeit zählt, wurde es vom Kulturministerium in das Projekt „Kulturrouten“ aufgenommen, ein Projekt zur Förderung des Kulturtourismus, insbesondere in die Kulturroute, die wichtige mykenische Denkmäler in ganz Griechenland umfasst. Es ist an der Zeit, dieses bedeutende Monument wieder ins Rampenlicht zu rücken und der lokalen Bevölkerung zurückzugeben.“ Mittlerweile ist allen klar, dass Kultur und Kulturprojekte einen spezifischen Entwicklungseffekt auf die lokalen Gemeinschaften und die nationale Wirtschaft haben.“ (opm)
Λίνα Μενδώνη, από την Καρδίτσα: «Η ελληνική χειροτεχνία δεν είναι μουσειακό είδος. Είναι ζωντανό κύτταρο δημιουργίας, μοχλός ανάπτυξης της περιφέρειας»
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη συμμετείχε στις εργασίες της Ημερίδας, «Η χειροτεχνία ως μοχλός ανάπτυξης τοπικών κοινωνιών», που πραγματοποιήθηκε, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, στην Καρδίτσα, στο πλαίσιο της πολιτικής στρατηγικής προτεραιότητας του Υπουργείου Πολιτισμού για την αναγέννηση της ελληνικής χειροτεχνίας.
Η στρατηγική της αναβίωσης της ελληνικής χειροτεχνίας στοχεύει τόσο στη διάσωση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, όσο και στην κρίσιμη μετάβαση της χειροτεχνίας σε ένα σύγχρονο και βιώσιμο αναπτυξιακό πρότυπο, ώστε να αποτελέσει το εφαλτήριο ανάπτυξης, απασχόλησης και αναζωογόνησης της ελληνικής περιφέρειας.
Η Λίνα Μενδώνη στην ομιλία της ανέφερε: «Είμαι σήμερα, εδώ, με ιδιαίτερη χαρά και είναι, πραγματικά, επιλογή μου να συμμετέχω σε αυτές τις ημερίδες, που διοργανώνει το Υπουργείο Πολιτισμού με τους πανεπιστημιακούς μας εταίρους, γιατί πιστεύω βαθιά στην αξία της αναβίωσης της ελληνικής χειροτεχνίας, η οποία αποτελεί, από το 2019, πολιτική στρατηγική προτεραιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού. Δεν μας ενδιαφέρει η χειροτεχνία ως μουσειακό είδος. Μας ενδιαφέρει ως ζωντανό κύτταρο δημιουργίας, ως ένα βιώσιμο αναπτυξιακό πρότυπο, που αντλεί δύναμη από τις παραδοσιακές πρακτικές και μετατρέπεται σε μοχλό ανάπτυξης, απασχόλησης και αναζωογόνησης της ελληνικής περιφέρειας. Το πρόγραμμα που υλοποιούμε σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια Θεσσαλίας, Δυτικής Μακεδονίας και Δυτικής Αττικής, με χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης, είναι ένα μεγάλο έργο, που ανέδειξε τη δυναμική της χειροτεχνίας και τη σημασία της μεταφοράς της γνώσης παραδοσιακών πρακτικών και τεχνικών, στις νεότερες γενιές. Το έργο είναι πιλοτικό και αφορά στους τομείς της υφαντικής, της κεραμικής και της ξυλοτεχνίας, επαγγέλματα που σιγά-σιγά χάνονται. Μπορούμε τώρα να τα διασώσουμε και να τους δώσουμε νέα ζωή. Κρίσιμη παράμετρος στο έργο είναι η μελέτη των αλυσίδων αξίας των παραδοσιακών πρώτων υλών – μαλλί, ξύλο, άργιλος. Το Υπουργείο Πολιτισμού έχει διαμορφώσει ένα συγκροτημένο στρατηγικό σχέδιο για την αναβίωση των παραδοσιακών τεχνών. Στο πλαίσιο του έργου της αναβίωσης της ελληνικής χειροτεχνίας, ιδρύθηκαν 19 εκπαιδευτικές δομές από την Κρήτη έως τη Θράκη, υπό την εποπτεία των τριών Πανεπιστημίων. Παράλληλα, το Υπουργείο Πολιτισμού ενισχύει την τέχνη της ξυλοναυπηγικής στη Σάμο, την τέχνη της Μαρμαροτεχνίας της Τήνου, την τέχνη της πέτρας με την δημιουργία σχολών Πέτρας στα Λαγκάδια και τον Πεντάλοφο Κοζάνης. Όλα αυτά αποτελούν μέρος του ενιαίου στρατηγικού σχεδίου της κυβέρνησης για τη στήριξη της ελληνικής χειροτεχνίας και της περιφέρειας, με στόχο τη διατήρηση της πολιτιστικής μας ταυτότητας, αλλά και ως συμβολή στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος. Ο κλάδος της χειροτεχνίας υπήρξε κάποτε πηγή εισοδήματος και απασχόλησης για ολόκληρες περιοχές. Η βιομηχανοποίηση και οι εισαγωγές, τον περιόρισαν. Σήμερα, έχουμε την ευκαιρία να τον αναβιώσουμε δημιουργικά. Λίγους μήνες πριν από την ολοκλήρωση του προγράμματος, η πολιτική βούληση της κυβέρνησης, εκπεφρασμένη και από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, είναι σαφής: Το πρόγραμμα να συνεχιστεί. Οι δομές που είναι ζωντανές και προσφέρουν πραγματικά στις τοπικές κοινωνίες να παραμείνουν ενεργές. Θα συνεργαστούμε με Περιφέρειες και Δήμους, ώστε να εξασφαλιστεί η συνέχιση του έργου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Το Υπουργείο Πολιτισμού θα συνεχίσει να υποστηρίζει την προσπάθεια, εξασφαλίζοντας πιστοποίηση για τους μετέχοντες, μέσω των πανεπιστημιακών δομών. Παράλληλα, είναι πολύ θετική η πρωτοβουλία του Υπουργείου Παιδείας και της Σοφίας Ζαχαράκη, να εισαχθούν μαθήματα χειροτεχνίας στα δημοτικά σχολεία, ώστε τα παιδιά να γνωρίσουν από νωρίς την αξία της δημιουργίας και της παράδοσης. Και φυσικά, τα δύο Υπουργεία συνεργαζόμαστε στενά. Ο επόμενος κρίκος σε αυτή την αλυσίδα είναι το Υπουργείο Ανάπτυξης να στηρίξει τους νέους χειροτέχνες στην επαγγελματική τους δραστηριότητα. Συγχρόνως, η εξωστρέφεια της ελληνικής χειροτεχνίας αποτελεί βασικό στόχο. Τα δημιουργήματα των χειρών είναι πολιτιστικά αγαθά και συγχρόνως πολιτιστικά προϊόντα, που στηρίζουν τους δημιουργούς και τις τοπικές κοινωνίες. Στο πλαίσιο αυτό, είναι εξαιρετικά σημαντική η συνεργασία, που έχουμε θεσμοθετήσει με την Κυπριακή Δημοκρατία, με την οποία μοιραζόμαστε κοινές πολιτιστικές ρίζες και στόχους. Η Κύπρος έχει κάνει σημαντικά βήματα στον τομέα της χειροτεχνίας, και μέσα από τη συνεργασία μας, μπορούμε να αναπτύξουμε κοινές δράσεις και πολιτικές ενίσχυσης των δημιουργών μας. Γιατί μέσα από την αναβίωση της χειροτεχνίας δεν διασώζουμε μόνο τις μακραίωνες τεχνικές και τις αξίες των ανθρώπων του τόπου μας· δημιουργούμε νέες θέσεις εργασίας, ενισχύουμε την τοπική ανάπτυξη και συμβάλλουμε ουσιαστικά στην εθνική οικονομία».
Στη διάρκεια της Ημερίδας παρουσιάστηκε ο ρόλος της χειροτεχνίας ως παράγοντας περιφερειακής ανάπτυξης, ενίσχυσης των τοπικών οικονομιών και δημιουργίας νέων επαγγελματικών ευκαιριών. Συζητήθηκαν οι δεξιότητες, οι πρώτες ύλες και οι συνέργειες που μπορούν να συμβάλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου, καθώς και οι προοπτικές συνεργασίας Ελλάδας και Κύπρου στον τομέα της χειροτεχνίας και των εφαρμοσμένων τεχνών.
Στην ημερίδα παραβρέθηκαν ο Μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων κ.κ. Τιμόθεος, ο Βουλευτής Καρδίτσας Αριστοτέλης Σπάνιας, ο Αντιπεριφερειάρχης Κωνσταντίνος Τέλιος, o Δήμαρχος Καρδίτσας Βασίλης Τσιάκος, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Χαράλαμπος Μπιλλίνης, ο Πρόεδρος Τμήματος Δασολογίας, Επιστημών Ξύλου και Σχεδιασμού Ιωάννης Καζόγλου, η Αικατερίνη Πολυμέρου – Καμηλάκη Διευθύντρια, Ομότιμη Ερευνήτρια του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, η Μαρία Σπανού Ιστορική Ερευνήτρια, Πρόεδρος του Λυκείου των Ελληνίδων Βόλου, η Μαρία Αναξαγόρα Προϊσταμένη Υπηρεσίας Κυπριακής Χειροτεχνίας, Υφυπουργείο Πολιτισμού Κύπρου, πανεπιστημιακοί, εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι της δομής ξυλοτεχνίας.
Στη συνέχεια, η Υπουργός επισκέφθηκε τη Δομή Ξυλοτεχνίας, όπου συνομίλησε με εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους, είδε από κοντά τα έργα τους και ενημερώθηκε για την πορεία των μαθημάτων και των εργαστηρίων.
Κατά την επίσκεψή της στην Καρδίτσα, η Υπουργός Πολιτισμού πραγματοποίησε αυτοψία στον Θολωτό Μυκηναϊκό Τάφο Γεωργικού – Ξινονερίου, ένα από τα καλύτερα διατηρημένα ταφικά μνημεία της Μυκηναϊκής περιόδου, στη Θεσσαλία.
Το έργο περιλαμβάνει εργασίες στερέωσης, αποστράγγισης, διαμόρφωσης διαδρομών επισκεπτών, κατασκευή ράμπας ΑμεΑ και εγκατάσταση συστήματος πληροφόρησης, ώστε το μνημείο να καταστεί επισκέψιμο και ασφαλές για το κοινό. Η παρέμβαση συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάδειξη του αρχαιολογικού πλούτου της περιοχής και στην ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού.
Όπως δήλωσε η Λίνα Μενδώνη: «Η Θεσσαλία διαθέτει έναν μοναδικό πολιτιστικό πλούτο, από τη μυκηναϊκή έως τη μεταβυζαντινή περίοδο. Ένα πολύ ενδιαφέρον μνημείο της ευρύτερης περιοχής της Καρδίτσας είναι ο Μυκηναϊκός τάφος, του Γεωργικού. Το μνημείο πρόκειται να αποκατασταθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού, δια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καρδίτσας, και σε συνεργασία πάντα με την Περιφέρεια Θεσσαλίας. Θέλω να ευχαριστήσω τον Περιφερειάρχη Δημήτρη Κουρέτα, ο οποίος συμπεριέλαβε το συγκεκριμένο έργο στις χρηματοδοτήσεις της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου του ΕΣΠΑ 2021-2027. Καθώς ο τάφος του Γεωργικού είναι από τα σημαντικότερα μνημεία της Μυκηναϊκής περιόδου, έχει συμπεριληφθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού στο έργο των Πολιτιστικών Διαδρομών, ένα έργο ενίσχυσης του πολιτιστικού τουρισμού, και συγκεκριμένα στην Πολιτιστική διαδρομή που αφορά στα σημαντικά μυκηναϊκά μνημεία ανά την Ελλάδα. Ήρθε η ώρα αυτό το πολύ σημαντικό μνημείο να αναδειχθεί και να αποδοθεί στην τοπική κοινωνία. Όλοι πια έχουν εμπεδώσει ότι ο πολιτισμός και τα έργα πολιτισμού έχουν ένα συγκεκριμένο αναπτυξιακό αποτύπωμα στις τοπικές κοινωνίες και στην εθνική οικονομία».