Der Olivenbaum ist für Griechenland weit mehr als eine Kulturpflanze – er ist Symbol, Lebensgrundlage und Exportschlager. Rund 65 Prozent der landwirtschaftlich genutzten Flächen des Landes sind mit Olivenbäumen bepflanzt. Mit geschätzten 300 Millionen Olivenbäumen zählt Griechenland zu den Ländern mit der höchsten Baumdichte weltweit.
Von HB-Redakteur Panos Ventouris
Wirtschaft/Natur & Umwelt – Die Geschichte des Olivenanbaus reicht über 3.000 Jahre zurück. Schon im antiken Griechenland war Olivenöl nicht nur Nahrungsmittel, sondern auch Handelsware, Heilmittel und Bestandteil religiöser Zeremonien. Heute sichert der Anbau Einkommen und Arbeitsplätze für rund 450.000 Familienbetriebe.
Mit einer jährlichen Produktion von durchschnittlich 250.000 bis 300.000 Tonnen Olivenöl liegt Griechenland hinter Spanien und Italien an dritter Stelle der Welt. Besonders bemerkenswert: über 80 Prozent davon gelten als extra nativ – in keinem anderen Land ist der Qualitätsanteil so hoch.
- Spanien: ca. 1,3 – 1,5 Mio. Tonnen pro Jahr
- Italien: ca. 300.000 – 500.000 Tonnen pro Jahr
- Griechenland: ca. 250.000 – 300.000 Tonnen pro Jahr
Oliven und Olivenöl machen rund 10 Prozent des gesamten griechischen Agrarexports aus. Wichtige Absatzmärkte sind Deutschland, Italien, die USA und zunehmend auch China und Japan.
Griechen selbst sind nicht nur Produzenten, sondern auch leidenschaftliche Konsumenten: Mit durchschnittlich 12–16 Kilogramm Olivenöl pro Person und Jahr belegt Griechenland weltweit den Spitzenplatz. Zum Vergleich: Italiener verbrauchen etwa 10 kg, Spanier rund 11 kg, während Deutsche im Schnitt nur 1 kg pro Jahr nutzen.
Die größten Anbaugebiete sind Kreta, die Peloponnes, Lesbos, Chalkidiki und Mittelgriechenland. Jede Region bringt eigene Sorten hervor – etwa die berühmte Koroneiki-Olive, die rund 60 Prozent der Ölproduktion ausmacht. Weitere bekannte Sorten sind Kalamon (bekannt als „Kalamata-Oliven“), Amfissis oder Chondrolia.
Der Olivenanbau steht vor spürbaren Herausforderungen:
- Klimawandel: Steigende Temperaturen, unregelmäßige Niederschläge und Schädlingsbefall gefährden Ernten.
- Preisdruck: Internationale Konkurrenz, vor allem aus Spanien, drückt die Margen kleiner Produzenten.
- Struktur: Rund 95 Prozent der Betriebe sind klein und familiengeführt – viele mit weniger als 5 Hektar Anbaufläche.
- Gleichzeitig wächst der Markt für Bio-Olivenöl: Bereits 10 Prozent der Olivenhaine in Griechenland werden nach ökologischen Richtlinien bewirtschaftet, Tendenz steigend.
Immer mehr Produzenten setzen auf Direktvermarktung, geschützte Ursprungsbezeichnungen (g.U. / g.g.A.) und Premiumprodukte. Auch der Olivenöl-Tourismus wächst: Besucher können während der Erntezeit Olivenhaine erleben, an Pressungen teilnehmen und Verkostungen machen.
Der Olivenanbau ist für Griechenland ein strategischer Wirtschaftsfaktor. Mit seiner langen Tradition, der hohen Qualität und einer steigenden internationalen Nachfrage bleibt das „grüne Gold“ auch in Zukunft ein Fundament für Kultur, Ernährung und Exportwirtschaft des Landes. (pv)
Greek Gold: Olive Cultivation as the Backbone of Economy and Culture
The olive tree is far more than just a crop for Greece – it is a symbol, a livelihood, and a leading export. About 65 percent of the country’s agricultural land is planted with olive trees. With an estimated 300 million olive trees, Greece ranks among the countries with the highest tree density worldwide.
The history of olive cultivation goes back more than 3,000 years. In ancient Greece, olive oil was not only food but also a trade commodity, medicine, and part of religious ceremonies. Today, cultivation secures income and jobs for around 450,000 family farms.
With an annual production averaging 250,000 to 300,000 tons of olive oil, Greece ranks third in the world after Spain and Italy. Particularly remarkable: over 80 percent of it is classified as extra virgin – no other country achieves such a high share of top quality.
- Spain: approx. 1.3 – 1.5 million tons per year
- Italy: approx. 300,000 – 500,000 tons per year
- Greece: approx. 250,000 – 300,000 tons per year
Olives and olive oil account for about 10 percent of all Greek agricultural exports. Important markets include Germany, Italy, the USA, and increasingly China and Japan.
Greeks themselves are not only producers but also passionate consumers: with an average of 12–16 kilograms of olive oil per person per year, Greece holds the global top spot. For comparison: Italians consume about 10 kg, Spaniards around 11 kg, while Germans use only about 1 kg per year.
The largest cultivation areas are Crete, the Peloponnese, Lesbos, Chalkidiki, and Central Greece. Each region produces its own varieties – such as the famous Koroneiki olive, which accounts for about 60 percent of oil production. Other well-known varieties are Kalamon (known as “Kalamata olives”), Amfissis, and Chondrolia.
Olive cultivation faces significant challenges:
- Climate change: rising temperatures, irregular rainfall, and pest infestations threaten harvests.
- Price pressure: international competition, especially from Spain, squeezes margins for small producers.
- Structure: about 95 percent of farms are small and family-run – many with less than 5 hectares.
- At the same time, the market for organic olive oil is growing: already 10 percent of Greek olive groves are cultivated according to ecological standards, with an upward trend.
More and more producers focus on direct sales, protected designations of origin (PDO/PGI), and premium products. Olive oil tourism is also growing: visitors can experience olive groves during harvest, take part in pressing, and enjoy tastings.
Olive cultivation is a strategic economic factor for Greece. With its long tradition, high quality, and growing international demand, this “green gold” will remain a foundation of the country’s culture, nutrition, and export economy in the future.
Ελληνικός Χρυσός: Η ελαιοκαλλιέργεια ως ραχοκοκαλιά της οικονομίας και του πολιτισμού
Η ελιά είναι για την Ελλάδα κάτι πολύ περισσότερο από μια καλλιέργεια – είναι σύμβολο, τρόπος ζωής και κορυφαίο εξαγώγιμο προϊόν. Περίπου το 65% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων της χώρας είναι φυτεμένο με ελαιόδεντρα. Με περίπου 300 εκατομμύρια ελαιόδεντρα, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με τη μεγαλύτερη πυκνότητα δέντρων παγκοσμίως.
Η ιστορία της ελαιοκαλλιέργειας ξεπερνά τα 3.000 χρόνια. Ήδη από την αρχαία Ελλάδα το ελαιόλαδο δεν ήταν μόνο τροφή αλλά και εμπορεύσιμο προϊόν, φάρμακο και μέρος θρησκευτικών τελετουργιών. Σήμερα, η καλλιέργεια εξασφαλίζει εισόδημα και θέσεις εργασίας σε περίπου 450.000 οικογενειακές εκμεταλλεύσεις.
Με ετήσια παραγωγή που κυμαίνεται μεταξύ 250.000 και 300.000 τόνων ελαιολάδου, η Ελλάδα κατατάσσεται τρίτη παγκοσμίως μετά την Ισπανία και την Ιταλία. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτο: πάνω από το 80% θεωρείται έξτρα παρθένο – σε καμία άλλη χώρα δεν υπάρχει τόσο υψηλό ποσοστό ποιότητας.
- Ισπανία: περ. 1,3 – 1,5 εκατ. τόνοι ετησίως
- Ιταλία: περ. 300.000 – 500.000 τόνοι ετησίως
- Ελλάδα: περ. 250.000 – 300.000 τόνοι ετησίως
Οι ελιές και το ελαιόλαδο αντιστοιχούν σε περίπου 10% των συνολικών ελληνικών αγροτικών εξαγωγών. Σημαντικές αγορές είναι η Γερμανία, η Ιταλία, οι ΗΠΑ και ολοένα και περισσότερο η Κίνα και η Ιαπωνία.
Οι ίδιοι οι Έλληνες δεν είναι μόνο παραγωγοί αλλά και παθιασμένοι καταναλωτές: με μέση κατανάλωση 12–16 κιλών ελαιολάδου ανά άτομο το χρόνο, η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση παγκοσμίως. Συγκριτικά: οι Ιταλοί καταναλώνουν περίπου 10 κιλά, οι Ισπανοί γύρω στα 11 κιλά, ενώ οι Γερμανοί μόλις 1 κιλό το χρόνο.
Οι μεγαλύτερες ζώνες καλλιέργειας είναι η Κρήτη, η Πελοπόννησος, η Λέσβος, η Χαλκιδική και η Στερεά Ελλάδα. Κάθε περιοχή παράγει τις δικές της ποικιλίες – όπως η διάσημη Κορωνέικη, που αντιπροσωπεύει περίπου το 60% της παραγωγής λαδιού. Άλλες γνωστές ποικιλίες είναι η Καλαμών (γνωστή ως «Ελιές Καλαμάτας»), η Αμφίσσης και η Χονδρολιά.
Η ελαιοκαλλιέργεια αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις:
- Κλιματική αλλαγή: αυξανόμενες θερμοκρασίες, ακανόνιστες βροχοπτώσεις και επιθέσεις εντόμων απειλούν τις σοδειές.
- Πίεση τιμών: ο διεθνής ανταγωνισμός, κυρίως από την Ισπανία, μειώνει τα περιθώρια κέρδους των μικρών παραγωγών.
- Δομή: περίπου το 95% των εκμεταλλεύσεων είναι μικρές και οικογενειακές – πολλές κάτω από 5 εκτάρια.
- Την ίδια στιγμή, η αγορά βιολογικού ελαιολάδου αναπτύσσεται: ήδη το 10% των ελληνικών ελαιώνων καλλιεργούνται με βάση οικολογικές προδιαγραφές, με αυξητική τάση.
Όλο και περισσότεροι παραγωγοί στρέφονται στη διάθεση απευθείας στον καταναλωτή, στις προστατευόμενες ονομασίες προέλευσης (ΠΟΠ / ΠΓΕ) και σε προϊόντα υψηλής ποιότητας. Αναπτύσσεται επίσης και ο τουρισμός ελαιολάδου: οι επισκέπτες μπορούν να ζήσουν τους ελαιώνες την περίοδο της συγκομιδής, να συμμετάσχουν σε ελαιοπιέσεις και να δοκιμάσουν προϊόντα.
Η ελαιοκαλλιέργεια αποτελεί στρατηγικό οικονομικό παράγοντα για την Ελλάδα. Με την μακρά της παράδοση, την υψηλή ποιότητα και τη συνεχώς αυξανόμενη διεθνή ζήτηση, το «πράσινο χρυσάφι» παραμένει και στο μέλλον θεμέλιο του πολιτισμού, της διατροφής και της εξαγωγικής οικονομίας της χώρας.