Kulturministerium: Umsetzung der Besucherservice-Infrastruktur und Entwicklung eines Ausstellungsraums im Kasta-Grab in Amphipolis
Aktuell – Mit der Umsetzung der Wege und der Infrastruktur für den Empfang und die Bedienung der Besucher sowie dem Bau des Museums und der Gestaltung des Ausstellungsraums setzen die zuständigen Dienste des Kulturministeriums – die Direktionen für die Restaurierung antiker Denkmäler und für Studien und Projekte von Museen und Kulturgebäuden und das Ephorat für Altertümer von Serres – nach vollständiger Ausgereiftheit aller Studien – architektonische, strukturelle, elektromechanische, Infrastruktur für den Empfang der Besucher und den Museumsraum, museologische und museografische für die Ausstellung – die Restaurierungs- und Verbesserungsarbeiten des Kasta-Grabes in Amphipolis fort, während gleichzeitig die Arbeiten zur Verstärkung der Einfriedung des Grabdenkmals im Gange sind. Das Gesamtbudget des Projekts übersteigt 10.000.000 Euro und wird aus dem Regionalen Operationellen Programm Zentralmakedoniens – NSRF 2021–2027 – und nationalen Mitteln des Kulturministeriums finanziert.
Kulturministerin Lina Mendoni erklärte: „Das Kasta-Grab ist ein emblematisches Denkmal von großem historischen und archäologischen Wert und Bedeutung. Es erfordert einen ganzheitlichen Ansatz – Grab, kreisförmige Einfriedung und monumentales Grabmal –, um seinen umfassenden Schutz zu gewährleisten und es für Besucher zugänglich zu machen. Der Bau des Ausstellungsraums ist Teil der geplanten Besucherinfrastruktur für das Kasta-Grab. Aufgrund der Besonderheit des Denkmals soll der Ausstellungsraum den Bedürfnissen der Besucher gerecht werden und gleichzeitig den Besuchsfluss des Grabes regeln, da aufgrund des begrenzten Platzes Besuche in kleinen Gruppen möglich sind. Im Ausstellungsraum, der den Prinzipien moderner Architektur und eines bioklimatischen Ansatzes folgt, soll der Besucher die Möglichkeit haben, die wichtigen Funde des Denkmals zu bewundern, den Raum als Ganzes durch digitale Anwendungen zu verstehen und Infrastrukturen für seinen Service und einen angenehmen Aufenthalt in der archäologischen Stätte zu finden. Ziel der Zugänglichkeitsstudie und der Verbesserung der Infrastruktur ist es, die archäologische Stätte und die natürliche Umwelt zu schützen, die Werte hervorzuheben des spezifischen monumentalen Raums, um die Einheit und Besuchbarkeit der Monumente sowie den Zugang für alle, einschließlich behinderter Besucher und Menschen mit Behinderungen, zu gewährleisten. Die Gestaltung des Ausstellungsraums des Kastas Tumulus berücksichtigt die Notwendigkeit eines umfassenden Erlebnisses für den Besucher, aber auch die Erhaltung der historischen Umgebung des Monuments, die von sichtbaren Neubauten verschont bleibt. Das öffentliche Interesse an diesem besonderen Monument ist besonders groß, und die Arbeiten, die das Kulturministerium zugesagt hat, werden das Monument nicht nur schützen und hervorheben, sondern auch das Interesse und den Besucherstrom zur weiteren, äußerst wichtigen archäologischen Stätte von Amphipolis stärken. Ich danke dem ehemaligen Regionalgouverneur und derzeitigen EU-Kommissar Apostolos Tzitzikostas für seine anhaltende Unterstützung des einzigartigen Monuments des Kasta-Grabes sowie der Regionalgouverneurin Athina Aidona und der Verwaltungsbehörde der Region Zentralmakedonien für unsere hervorragende Zusammenarbeit im Laufe der Zeit.“
Besucherempfang und barrierefreie Infrastruktur für Menschen mit Behinderungen
Die öffentliche Empfangs- und Informationsinfrastruktur – Besucherwege, Aussichtsplattformen, Parkplätze, Empfangs- und Serviceinfrastruktur, Ausstellung der Funde, digitale Anwendungen – soll den Besuchern ein umfassendes Erlebnis des Denkmals in Kombination mit der außergewöhnlichen Natur und der historischen Landschaft von Amphipolis bieten. Der Besucherweg verläuft um den Umfang herum und ist in ausreichendem Abstand von der Einfriedung angelegt, um einen bestmöglichen Blick auf das monumentale Ensemble des Tumulus und ein Verständnis seiner Beziehung zur archäologischen Stätte von Amphipolis und zum Fluss Strymon zu ermöglichen. Der Weg ist organisch mit dem Ausstellungsraum des Kastas-Tumulus verbunden, während ein Zweig die Besucher zum Eingang des Grabdenkmals führt. Ein weiterer Zweig des Weges in Form eines angelegten Weges führt zum Makedonischen Grab III, das erhalten, hervorgehoben und in die breitere Konfiguration des besuchten Bereichs integriert wird, wodurch ein ganzheitliches Besuchserlebnis entsteht. Das Projekt zur Förderung des Kasta-Grabes zielt darauf ab, das Verständnis und die Akzeptanz des Denkmals für alle ohne Diskriminierung zu fördern, da das Denkmal für Menschen mit Behinderungen und beeinträchtigten Menschen zugänglich und „offen“ wird.
Ausstellungshalle des Kasta-Grabes
Die Hauptachse der architektonischen Komposition ist die Harmonisierung des Gebäudes mit der natürlichen Umgebung. Aus diesem Grund ist das Gebäude größtenteils als Höhle geplant, deren Hauptaspekt zum Denkmal hin sichtbar ist. Der Ausstellungsraum ist organisch mit den Besucherwegen rund um das Denkmal verbunden und befindet sich auf dem Rundweg, der das Grab umgibt, in unmittelbarer Nähe des Denkmals. Die Anpassung an die natürliche Umgebung wird auch durch den energetischen Ansatz des Entwurfs erreicht, mit dem Ziel, den ökologischen Fußabdruck möglichst gering zu halten. Nach der Besichtigung des Grabdenkmals und einem Teil des Rundwegs gelangt der Besucher in den Ausstellungsraum, der sich ihm entlang seines Weges als geschwungene, durchgehende Galerie offenbart. Der Ausstellungsraum soll die architektonischen Elemente beherbergen, die derzeit im Archäologischen Museum von Amphipolis aufbewahrt werden und im Denkmal nicht wieder eingesetzt werden können – wie die Tür der Grabkammer, den bemalten Fries der Grabvorkammer, Teile der oberen Enden der Karyatiden usw.
Ziel der archäologischen Ausstellung ist es, den einzigartigen Charakter und die besondere historische Rolle des monumentalen Ensembles des Kasta-Grabes hervorzuheben. Aufgrund der außerordentlichen Bedeutung des Denkmals deckt die Dauerausstellung die Bedürfnisse eines breiten Besucherkreises ab und vermittelt einen Gesamtüberblick über die architektonischen Besonderheiten des Denkmals. Gleichzeitig soll sie das Besuchererlebnis multiplizieren und den Besuchsrhythmus des Grabes steuern.
Die Ausstellung ist in drei Abschnitte gegliedert: Im ersten Abschnitt, in Halle 1, werden Funde aus dem Denkmal in Vitrinen ausgestellt, deren Informationen für alle umfassend und gleichermaßen zugänglich sind. Im zweiten Abschnitt, in Halle 2, kann der Besucher mithilfe neuer digitaler Anwendungen virtuell mit dem Denkmal interagieren. Im dritten Abschnitt, in der offenen Galerie mit Blick auf das Denkmal, erhält der Besucher einen Gesamtüberblick über den Tumulus und sieht den Teil der Anlage, der seine ursprüngliche Marmorfassade bewahrt hat. (opm)
ΥΠΠΟ: Υλοποίηση υποδομών εξυπηρέτησης των επισκεπτών και διαμόρφωσης εκθεσιακού χώρου, στον Τύμβο Καστά, στην Αμφί
Με την υλοποίηση των διαδρομών και των υποδομών υποδοχής και εξυπηρέτησης των επισκεπτών, καθώς και με την ανέγερση του μουσειακού και τη διαμόρφωση του εκθεσιακού χώρου, μετά την πλήρη ωρίμανση του συνόλου των μελετών -αρχιτεκτονικής, στατικής, ηλεκτρομηχανολογικής, υποδομών υποδοχής επισκεπτών και μουσειακού χώρου, μουσειολογικής και μουσειογραφικής για την έκθεση- συνεχίζονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού -τις Διευθύνσεις Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων και Μελετών και Έργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτηρίων και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών- οι εργασίες αποκατάστασης και ανάδειξης του Τύμβου Καστά, στην Αμφίπολη, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται και το έργο στερέωσης του περιβόλου του ταφικού μνημείου. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ξεπερνά τα 10.000.000 ευρώ και χρηματοδοτείται από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κεντρικής Μακεδονίας- ΕΣΠΑ 2021-2027 και εθνικούς πόρους του Υπουργείου Πολιτισμού.
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε: «Ο Τύμβος Καστά αποτελεί ένα μνημείο εμβληματικό, μεγάλης ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας και σημασίας, που χρήζει ενιαίας ολιστικής προσέγγισης -τύμβος, κυκλικός περίβολος και μνημειώδες ταφικό μνημείο-, ώστε να εξασφαλιστεί η ολοκληρωμένη προστασία του και να καταστεί επισκέψιμο. Η κατασκευή του εκθεσιακού χώρου συμπεριλαμβάνεται στο ευρύτερο σύνολο των σχεδιαζόμενων υποδομών υποδοχής επισκεπτών, του Τύμβου Καστά. Εξ αιτίας της ιδιαιτερότητας του μνημείου, ο εκθεσιακός χώρος καλείται να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των επισκεπτών, και συγχρόνως να ρυθμίσει τη ροή της επίσκεψης στον Τύμβο, καθώς, λόγω του περιορισμένου χώρου του, θα επιτρέπεται η επίσκεψη ανά μικρές ομάδες. Στον εκθεσιακό χώρο, που ακολουθεί τις αρχές της σύγχρονης αρχιτεκτονικής και βιοκλιματικής προσέγγισης, στόχος είναι ο επισκέπτης να έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει τα σημαντικά ευρήματα του μνημείου, να κατανοήσει συνολικά το χώρο, μέσα από ψηφιακές εφαρμογές και να βρει υποδομές για την εξυπηρέτησή του και την ευχάριστη παραμονή του στον αρχαιολογικό χώρο. Σκοπός της μελέτης προσβασιμότητας και βελτίωσης των υποδομών είναι η προστασία του αρχαιολογικού χώρου και του φυσικού περιβάλλοντος, η ανάδειξη των αξιών του συγκεκριμένου μνημειακού χώρου, η εξασφάλιση της ενοποίησης και της επισκεψιμότητας των μνημείων αλλά και της πρόσβασης σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των εμποδιζομένων επισκεπτών και των ατόμων με αναπηρία. Η χωροθέτηση του εκθεσιακού χώρου του Τύμβου Καστά λαμβάνει υπόψη την ανάγκη της ολοκληρωμένης εμπειρίας για τον επισκέπτη, αλλά και για τη διατήρηση του ιστορικού περιβάλλοντος του μνημείου, που παραμένει αλώβητο από νέες ορατές κατασκευές. Το ενδιαφέρον του κοινού για το συγκεκριμένο μνημείο είναι ιδιαίτερα μεγάλο και το έργο, το οποίο έχει αναλάβει να εκτελέσει το Υπουργείο Πολιτισμού, όχι μόνον θα προστατεύσει και θα αναδείξει το μνημείο, αλλά θα ενδυναμώσει το ενδιαφέρον και τη ροή των επισκεπτών και για τον ευρύτερο εξαιρετικά σημαντικό αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης. Ευχαριστώ τον τ. Περιφερειάρχη και νυν Επίτροπο της ΕΕ Απόστολο Τζιτζικώστα για την συνεχή υποστήριξή του στο μοναδικό μνημείο του Τύμβου Καστά, όπως και την Περιφερειάρχη Αθηνά Αηδονά και την Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας για την διαχρονικά άριστη συνεργασία μας».
Υποδομές υποδοχής επισκεπτών και προσβασιμότητας ΑμεΑ
Οι υποδομές υποδοχής και πληροφόρησης του κοινού -διαδρομές επισκεπτών, πλατώματα θέασης, χώρος στάθμευσης, υποδομές υποδοχής και εξυπηρέτησης, έκθεση ευρημάτων, ψηφιακές εφαρμογές- προβλέπεται να προσφέρουν στους επισκέπτες μια ολοκληρωμένη εμπειρία του μνημείου σε συνδυασμό με το εξαιρετικό φυσικό περιβάλλον και το ιστορικό τοπίο της Αμφίπολης. Η διαδρομή των επισκεπτών αναπτύσσεται περιμετρικά σε ικανή απόσταση από τον περίβολο, ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη δυνατή θέαση του μνημειακού συνόλου του τύμβου, η κατανόηση της σχέσης του με τον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης και τον ποταμό Στρυμόνα. Η διαδρομή συνδέεται οργανικά με τον εκθεσιακό χώρο του Τύμβου Καστά, ενώ κλάδος της οδηγεί τους επισκέπτες στην είσοδο του ταφικού μνημείου. Ένας άλλος κλάδος της διαδρομής με μορφή διαμορφωμένου μονοπατιού οδηγεί στον Μακεδονικό Τάφο ΙΙΙ, ο οποίος συντηρείται, αναδεικνύεται και εντάσσεται στην ευρύτερη διαμόρφωση του επισκέψιμου χώρου, δημιουργώντας ένα σύνολο ολιστικής εμπειρίας επίσκεψης. Το έργο ανάδειξης του Τύμβου Καστά αποσκοπεί στην κατανόηση και στην αποδοχή του μνημείου για όλους αδιακρίτως, καθώς το μνημείο καθίσταται προσβάσιμο και «ανοικτό» σε ΑμεΑ και εμποδιζόμενα άτομα.
Εκθεσιακός χώρος Τύμβου Καστά
Βασικός άξονας της αρχιτεκτονικής σύνθεσης είναι η εναρμόνιση του κτηρίου με το φυσικό περιβάλλον. Για το λόγο αυτό το κτίσμα προβλέπεται να είναι υπόσκαφο στο μεγαλύτερο τμήμα του, με ορατή την κύρια όψη του προς το μνημείο. Ο εκθεσιακός χώρος συνδέεται οργανικά με τις διαδρομές των επισκεπτών πέριξ του μνημείου και τοποθετείται επί της κυκλικής διαδρομής που περιβάλλει τον τύμβο, σε άμεση γειτνίαση με το μνημείο. Η προσαρμογή στο φυσικό περιβάλλον επιτυγχάνεται και με την ενεργειακή προσέγγιση του σχεδιασμού, με σκοπό το ελάχιστο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Μετά την επίσκεψη του ταφικού μνημείου και ακολουθώντας τμήμα της κυκλικής διαδρομής, ο επισκέπτης συναντά τον εκθεσιακό χώρο, ο οποίος του αποκαλύπτεται πάνω στην πορεία του, ως μία καμπύλη διαμπερής στοά. Στον εκθεσιακό χώρο προβλέπεται να στεγαστούν τα αρχιτεκτονικά μέλη, που, σήμερα, φυλάσσονται και συντηρούνται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αμφίπολης, και τα οποία δεν δύνανται να επανατοποθετηθούν στο μνημείο -όπως η θύρα του ταφικού θαλάμου, η γραπτή ζωφόρος του ταφικού προθαλάμου, τμήματα από τα άνω άκρα των «καρυατίδων» κ.ά.
Στόχο της αρχαιολογικής έκθεσης αποτελεί η προβολή του ιδιαίτερου χαρακτήρα και του ειδικού ιστορικού ρόλου του μνημειακού συνόλου του Τύμβου Καστά. Λόγω της εξαιρετικής σπουδαιότητας του μνημείου, η μόνιμη έκθεση καλύπτει τις ανάγκες ευρύτατου φάσματος επισκεπτών, παρέχοντας μια συνολική εικόνα των αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών του μνημείου. Συγχρόνως καλείται να παίξει το ρόλο του πολλαπλασιαστή της εμπειρίας του επισκέπτη, αλλά και της διαχείρισης του ρυθμού επίσκεψης στον Τύμβο.
Η έκθεση δομείται σε τρία τμήματα: Στο πρώτο τμήμα, στην Αίθουσα 1, εκτίθενται σε προθήκες ευρήματα από το μνημείο, με πληροφορίες πλήρως και ισότιμα προσβάσιμες σε όλους. Στο δεύτερο τμήμα, στην Αίθουσα 2, με τη χρήση των νέων ψηφιακών εφαρμογών, ο επισκέπτης έρχεται σε εικονική διάδραση με το μνημείο. Στο τρίτο τμήμα, στην ανοικτή στοά με θέα στο μνημείο, ο επισκέπτης αποκτά συνολική αντίληψη του Τύμβου και αντικρίζει το τμήμα του περιβόλου που σώζει την αυθεντική μαρμάρινη όψη του.
