Das Kulturministerium plant im Rahmen des Hochwasserschutz- und Restaurierungsprogramms für die Denkmäler der archäologischen Stätte von Dion mit einem Gesamtbudget von 5 Millionen Euro den Bau einer neuen Metallbrücke über den Fluss Vafira innerhalb der archäologischen Stätte.
Aktuell – Diese wird das Heiligtum des Zeus mit dem Heiligtum der Isis verbinden. Die Metallbrücke ersetzt die alte Holzbrücke, die bei den Überschwemmungen 2017 weggeschwemmt wurde.
Dion, eine dem Zeus geweihte heilige Stätte am Fuße des Olymp, war ein wichtiges religiöses und politisches Zentrum des antiken Makedonien. Es erlebte seine Blütezeit insbesondere in der hellenistischen Zeit und war Austragungsort des „Olympia“ und wichtiger Ereignisse wie der Zeremonien Philipps II. und Alexanders des Großen. Im 5. Jahrhundert n. Chr. wurde der Ort aufgrund von Invasionen, Überschwemmungen und Erdbeben verlassen.
Kulturministerin Lina Mendoni erklärte: „Die Restaurierung und Förderung der archäologischen Stätte von Dion mit intelligenten und innovativen Lösungen für ihre Zeit trägt die Handschrift von Professor Dimitris Pandermalis. Er glaubte fest an den Wert der lehrreichen und gleichzeitig unterhaltsamen und interaktiven Restaurierung archäologischer Stätten, um den Besuchern den Einstieg in die Stätte zu erleichtern und sinnvoller zu gestalten. Die alte Holzbrücke verband zwei der wichtigsten Monumente von Dion: das Heiligtum des Zeus und das Heiligtum der Isis und unterstrich so die Einheit und historische Bedeutung der Stätte. In den 2000er Jahren wurde die Holzbrücke jedoch durch eine Metallbrücke ersetzt, die von den schweren Überschwemmungen, die das Gebiet 2017 heimsuchten, weggeschwemmt und zerstört wurde. Heute basiert der Bau der neuen Brücke im Rahmen eines umfassenderen Plans zum Schutz des Gebiets vor den zunehmenden Überschwemmungen aufgrund des Klimawandels auf den Daten der geologischen, hydrogeologischen und hydraulischen Studie, die die Dienste des Kulturministeriums durchgeführt haben. Für das weitere Gebiet wurden Daten erstellt. Anhand dieser Daten wurde der Hochwasserstand im Entwässerungsgraben zwischen den Zeus- und Isis-Heiligtümern abgeschätzt und daraus die Vorgaben für die Sicherheit der Konstruktion abgeleitet. Die neue Brücke ermöglicht allen Menschen, auch Menschen mit Behinderungen, den Zugang zum Isis-Tempel. Damit wird der Rundgang der Besucher im Heiligtumsbereich wiederhergestellt und die funktionale Einheit des Heiligtumsbereichs für den Besucher erfahrbar.“
Die Brücke, eine Metallgitterkonstruktion, hat eine Spannweite von 25 m von Pfeiler zu Pfeiler ohne Zwischenpfeiler und ist 2 m breit. Das Projekt zur Vorbeugung und Bewältigung der durch häufige Überschwemmungen verursachten Risiken steht kurz vor dem Abschluss. Die Arbeiten betreffen die Gestaltung des Bachbetts Ourlia und des Flussbetts Vafyras mit dem Ziel, die antiken Monumente zu schützen und ungehinderte Besuche der Stätte zu gewährleisten. Das Projekt wird aus dem Wiederaufbaufonds mit 2.250.000 Euro finanziert. Gleichzeitig werden mit Mitteln aus dem Regionalen Operationellen Programm Zentralmakedoniens – NSRF 2014–2020 und einem Budget von 1.915.000 Euro die allgemeine Gestaltung des Marktplatzes und die Schaffung eines sicheren Zugangs für alle Besucher des Monumentenkomplexes fertiggestellt. Gleichzeitig wird mit Mitteln aus dem Regionalen Operationellen Programm Zentralmakedoniens – NSRF 2021–2027 das Projekt zur Restaurierung der Thermalbäder (der öffentlichen Bäder) mit einem Budget von 1.500.000 Euro finanziert.
In der Antike bildete der schiffbare Fluss Vafyras die natürliche Ostgrenze der Stadt Dion und bot einen Zugang zum Meer sowie die Möglichkeit für Handel und wirtschaftliche Entwicklung der Region. Die Gegend war seitdem für ihre sprudelnden Quellen bekannt, die zusammen mit den am Fuße des Olymp entspringenden Wildbächen den Vafyras speisten. Heute befindet sich in der Gegend ein künstlicher Graben, der 1951 angelegt wurde und stellenweise dem Bett des antiken Vafyras folgt oder davon abweicht. (opm)
Ολοκληρώνονται τα αντιπλημμυρικά έργα στον αρχαιολογικό χώρο του Δίου
Το Υπουργείο Πολιτισμού -στο πλαίσιο του σχεδιασμού του προγράμματος αντιπλημμυρικών έργων και αποκαταστάσεων σε μνημεία του αρχαιολογικού χώρου του Δίου, συνολικού προϋπολογισμού 5.000.000 ευρώ- προχωρεί στην κατασκευή νέας μεταλλικής γέφυρας στον ποταμό Βαφήρα, εντός του αρχαιολογικού χώρου, η οποία θα συνδέει το Ιερό του Διός Υψίστου με το Ιερό της Ίσιδος. Η μεταλλική γέφυρα αντικαθιστά την παλαιά ξύλινη γέφυρα, που παρέσυραν οι πλημμύρες του 2017.
Το Δίον, ιερός χώρος αφιερωμένος στον Δία, στους πρόποδες του Ολύμπου, υπήρξε σημαντικό θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο της Αρχαίας Μακεδονίας. Άκμασε ιδιαίτερα στην ελληνιστική εποχή, φιλοξενώντας τα «Ολύμπια» και σημαντικές εκδηλώσεις, όπως τις τελετές του Φιλίππου Β‘ και του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο χώρος εγκαταλείφθηκε τον 5ο αι. μ.Χ., λόγω εισβολών, πλημμυρών και σεισμών.
Η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, δήλωσε: «Η αποκατάσταση και η ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου του Δίου, με ευφυείς και πρωτοποριακές, για την εποχή του, λύσεις, φέρει έκτυπη τη σφραγίδα του καθηγητή Δημήτρη Παντερμαλή. Ο ίδιος πίστευε βαθιά στην αξία της διδακτικής και συγχρόνως ψυχαγωγικής και διαδραστικής αποκατάστασης των αρχαιολογικών χώρων, ώστε η μύηση των επισκεπτών στο χώρο να είναι ευκολότερη και ουσιαστική. Η παλιά ξύλινη γέφυρα συνέδεε δύο από τα σπουδαιότερα μνημεία του Δίου: Το ιερό του Διός και το ιερό της Ίσιδος, ενισχύοντας την ενότητα και την ιστορική σημασία του χώρου. Ωστόσο, τη δεκαετία 2000, η ξύλινη γέφυρα αντικαταστάθηκε από μεταλλική, η οποία παρασύρθηκε και καταστράφηκε από τα έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, που έπληξαν την περιοχή, το 2017. Σήμερα, στο πλαίσιο του ευρύτερου σχεδιασμού για την προστασία του χώρου από τα αυξανόμενης έντασης πλημμυρικά φαινόμενα, λόγω της κλιματικής αλλαγής, για την κατασκευή της νέας γέφυρας αξιοποιούνται τα δεδομένα που προκύπτουν από την γεωλογική, την υδρογεωλογική και την υδραυλική μελέτη, που οι υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού εκπόνησαν για την ευρύτερη περιοχή. Με βάση τα δεδομένα αυτά εκτιμάται η στάθμη της πλημμύρας στην τάφρο απορροής μεταξύ των ιερών του Διός και της Ίσιδος, υποδεικνύοντας τις προδιαγραφές για την ασφάλεια της κατασκευής. Η νέα γέφυρα καθιστά εφικτή την πρόσβαση στο Ναό της Ίσιδος σε όλους, και στα ΑμεΑ. Έτσι, αποκαθίσταται η κυκλική περιήγηση των επισκεπτών στον χώρο των ιερών και γίνεται αντιληπτή στον επισκέπτη η λειτουργική ενότητα του χώρου των ιερών».
Η γέφυρα, μεταλλική δικτυωματική, έχει άνοιγμα 25μ. από βάθρο σε βάθρο, χωρίς ενδιάμεσα μεσόβαθρα, ενώ το πλάτος της είναι 2μ. μέτρα. Το έργο για την πρόληψη και αντιμετώπιση των κινδύνων που προκαλούνται από τα συχνά πλημμυρικά φαινόμενα βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσης. Οι εργασίες αφορούν στη διευθέτηση της κοίτης του ρέματος Ουρλιάς και της κοίτης του ποταμού Βαφύρα, με στόχο να προστατευθούν τα αρχαία μνημεία και να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη επίσκεψη στον χώρο. Το έργο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης με 2.250.000 ευρώ. Ταυτόχρονα, ολοκληρώνεται με πόρους του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Κεντρικής Μακεδονίας-ΕΣΠΑ 2014-2020, προϋπολογισμού 1.915.000 ευρώ, ο συνολικός ευπρεπισμός του οικοδομικού τετραγώνου της αγοράς και η διαμόρφωση ασφαλούς πρόσβασης όλων των επισκεπτών στο μνημειακό σύνολο. Συγχρόνως, με πόρους από το ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας- ΕΣΠΑ 2021-2027, χρηματοδοτείται το έργο -προϋπολογισμού 1.500.000 ευρώ- της αποκατάστασης των θερμών (των δημόσιων λουτρών).
Κατά την αρχαιότητα, η παρουσία του πλωτού ποταμού Βαφύρα αποτελούσε το φυσικό ανατολικό όριο της πόλης του Δίου, παρέχοντας διέξοδο προς τη θάλασσα και τη δυνατότητα ενασχόλησης με το εμπόριο και την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Η περιοχή ήταν γνωστή, από τότε, για τις πηγές που ανάβλυζαν, οι οποίες σε συνδυασμό με τους χειμάρρους που εκκινούσαν από τους πρόποδες του Ολύμπου, τροφοδοτούσαν τον Βαφύρα. Σήμερα στην περιοχή υφίσταται τεχνητή τάφρος, η οποία κατασκευάστηκε το 1951, και κατά θέσεις, ακολουθεί ή αποκλίνει από την κοίτη του ποταμού Βαφύρα στην αρχαιότητα.