Das Kulturministerium verstärkt den Schutz von vier symbolträchtigen Monumenten Thessalonikis, die zum UNESCO-Weltkulturerbe gehören, vor Blitzeinschlägen und deren Folgen.
Aktuell – Dies geschieht im Rahmen seiner Politik zum maximalen Schutz archäologischer Stätten und Monumente vor den extremen Phänomenen der Klimakrise. Das Projekt betrifft die Installation eines Blitz- und Überspannungsschutzsystems im Festungskomplex Eptapyrgio, dem Alysseus-Turm, dem Weißen Turm und der Kirche Agios Dimitrios. Der Festungskomplex Eptapyrgio befindet sich am nördlichen Ende der Akropolis von Thessaloniki und besteht aus zehn vierseitigen und dreiseitigen Türmen sowie den sie verbindenden Mauern zwischen den Türmen. Der 25 m hohe Alysseus-Turm befindet sich am nordöstlichen Ende der Mauern von Thessaloniki. Der Weiße Turm ist zylindrisch und 34 m hoch. Er besteht aus einem Erdgeschoss und sechs Stockwerken – insgesamt sieben Ebenen –, die durch eine Innentreppe miteinander verbunden sind. Die Kirche Agios Dimitrios ist eine fünfschiffige Basilika mit Narthex und Querschiff. An ihrer südöstlichen Ecke ist die Kapelle Agios Efthymios angeschlossen.
Kulturministerin Lina Mendoni erklärte: „Die Priorität des Kulturministeriums und seiner Dienststellen ist der Schutz unseres Denkmalbestands vor der Klimakrise. Deshalb arbeiten wir systematisch daran, ihn vor den Auswirkungen extremer Wetterphänomene zu schützen, die wir bereits erleben. Wir erstellen Managementpläne für die meisten UNESCO-Welterbestätten sowie für weitere bedeutende Denkmäler. Die Pläne sehen unter anderem präventive Maßnahmen zur Erhaltung und Rettung von Kulturgütern im Notfall vor. In diesem Zusammenhang schützen wir unter Berücksichtigung moderner Sicherheitsstandards und unter Wahrung ihrer Authentizität und ihres historischen Werts vier emblematische Denkmäler Thessalonikis – die Sieben Türme, den Alysseus-Turm, den Weißen Turm und Agios Dimitrios – und stellen sicher, dass sie und ihre Besucher so weit wie möglich vor Blitzeinschlägen geschützt sind.“
Festungskomplex Eptapyrgio
Seit den 1890er Jahren diente die Festung als osmanisches Gefängnis und nach 1912 als griechisches Gefängnis. 1989 wurde die Festung zusammen mit dem umliegenden Land vom Justizministerium an das Kulturministerium übertragen. Von 1996 bis 2023 wurden Schutz- und Restaurierungsarbeiten an dem Denkmal durchgeführt. Seit 2019 wird das Eptapyrgio-Festival in zwei Innenhöfen mit ausgewiesenen Zuschauerwegen ausgerichtet. In den Jahren 2018 und 2024 hatten extreme Wetterereignisse Überspannungen und die Zerstörung zentraler elektrischer und elektronischer Systeme verursacht. Das Projekt zur Installation eines Blitzschutzsystems betrifft die Gebäude und Außenbereiche innerhalb des gesamten Festungskomplexes Eptapyrgio aufgrund ihrer funktionalen Abhängigkeit. Es betrifft 12 Gebäude im Erdgeschoss und im ersten Stock sowie zwei Außenbereiche.
Turm der Ketten
Im Inneren des Turms befinden sich insgesamt acht Hauptbereiche: der Eingangsbereich, drei Geschützstellungen, drei Nebenbereiche und der Wachbereich. Der Turm ist öffentlich zugänglich und sein Dach kann besichtigt werden. Aufgrund seiner im Verhältnis zum Stadtraum großen Höhe besteht im Turm die Gefahr eines Blitzeinschlags. Bei schweren Unwettern im Jahr 2017 wurde die Schalttafel der elektrischen Anlage zerstört.
Weißer Turm
Auf jeder Etage des weißen Turms befindet sich eine zentrale, runde Halle, an die kleinere viereckige Räume anschließen. Die oberste Etage besteht nur aus der zentralen Halle und einem Dach (Ebene 6). Auf dem Dach (Ebene 7) weht die griechische Flagge. Der Turm ist geöffnet und sein Dach ist für Besucher zugänglich.
Kirche des Heiligen Demetrius
Unter dem Heiligtum des Heiligen Demetrius und dem Querschiff befindet sich eine Krypta, der östliche Teil eines römischen Bades, das mit der Gefangenschaft und dem Tod des Heiligen in Verbindung gebracht wird. Der Raum wurde während der osmanischen Zeit verschüttet und nach dem Brand von 1917 wiederentdeckt. Seit 1985 dient er als Ausstellungsraum.
Θωράκιση με αντικεραυνική προστασία εμβληματικών μνημείων της Θεσσαλονίκης
Το Υπουργείο Πολιτισμού προχωρεί στην ενίσχυση της προστασίας τεσσάρων εμβληματικών μνημείων της Θεσσαλονίκης, εγγεγραμμένων στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, έναντι των κεραυνικών πληγμάτων και των συνεπειών τους, στο πλαίσιο της πολιτικής του για την μέγιστη θωράκιση των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων από τα ακραία φαινόμενα της κλιματικής κρίσης.
Το έργο αφορά στην εγκατάσταση συστήματος αντικεραυνικής προστασίας και προστασίας από υπερτάσεις στο φρουριακό συγκρότημα του Επταπυργίου, στον Πύργο Αλύσεως, στον Λευκό Πύργο και στο Ναό του Αγίου Δημητρίου. Το Φρουριακό συγκρότημα Επταπυργίου βρίσκεται στο βόρειο άκρο της ακρόπολης της Θεσσαλονίκης, αποτελείται από δέκα πύργους, τετράπλευρους και τρίπλευρους, και τα μεσοπύργια τείχη που τους συνδέουν. Ο Πύργος της Αλύσεως, ύψους 25 μ., βρίσκεται στο βορειανατολικό άκρο των τειχών της Θεσσαλονίκης. Ο Λευκός Πύργος είναι κυλινδρικός με ύψος 34 μ. Έχει ισόγειο και έξι ορόφους -συνολικά δηλαδή επτά στάθμες- που επικοινωνούν με εσωτερικό κλιμακοστάσιο. Ο Ναός του Αγίου Δημητρίου είναι πεντάκλιτη βασιλική με νάρθηκα και εγκάρσιο κλίτος, και προσαρτημένο στη ΝΑ γωνία της το παρεκκλήσι του Αγίου Ευθυμίου.
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε: «Προτεραιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού και των υπηρεσιών του αποτελεί η προστασία του μνημειακού μας αποθέματος έναντι της κλιματικής κρίσης. Για αυτό και εργαζόμαστε συστηματικά για τη θωράκισή του από τις επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων, τα οποία αποτελούν πραγματικότητα την οποία ήδη βιώνουμε. Εκπονούμε διαχειριστικά σχέδια για την πλειονότητα των εγγεγραμμένων μνημείων στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, αλλά και για άλλα μνημεία μείζονος σημασίας. Στα σχέδια προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η πρόληψη για το σχεδιασμό και την εφαρμογή μέτρων διαφύλαξης και διάσωσης των πολιτιστικών αγαθών, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Εν προκειμένω, λαμβάνοντας υπόψη τα σύγχρονα πρότυπα ασφαλείας, με σεβασμό στην αυθεντικότητα και στην ιστορική τους αξία, θωρακίζουμε τέσσερα εμβληματικά μνημεία της Θεσσαλονίκης, το Επταπύργιο, τον Πύργο Αλύσεως, το Λευκό Πύργο και τον Άγιο Δημήτριο, διασφαλίζοντας ότι τα ίδια και οι επισκέπτες τους προστατεύονται, στο μέτρο του δυνατού, από κεραυνικά πλήγματα».
Φρουριακό συγκρότημα Επταπυργίου
Από τη δεκαετία του 1890, το Φρούριο λειτούργησε ως οθωμανική φυλακή, και μετά το 1912 ως ελληνική φυλακή. Το 1989, το Φρούριο μαζί με τα οικόπεδα που το περιβάλλουν μεταβιβάστηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης στο Υπουργείο Πολιτισμού. Από το 1996 έως το 2023, υλοποιήθηκαν εργασίες προστασίας και αποκατάστασης στο μνημείο. Από το 2019 φιλοξενείται το Φεστιβάλ Επταπυργίου σε δύο εσωτερικούς αύλειους χώρους με καθορισμένες οδεύσεις για τους θεατές. Το 2018 και το 2024 ακραία καιρικά φαινόμενα είχαν προκαλέσει κρουστικές υπερτάσεις και καταστροφή κεντρικών ηλεκτρολογικών και ηλεκτρονικών συστημάτων. Το έργο για την εγκατάσταση συστήματος αντικεραυνικής προστασίας αντιμετωπίζει ενιαία τα κτήρια και τους υπαίθριους χώρους εντός του φρουριακού συγκροτήματος του Επταπυργίου δεδομένης της λειτουργικής εξάρτησής τους. Αφορά σε 12 κτήρια, σε ισόγειο και όροφο, και δύο υπαίθριους χώρους.
Πύργος της Αλύσεως
Στο εσωτερικό του Πύργου συναντώνται συνολικά οχτώ κύριοι χώροι, και συγκεκριμένα ο χώρος εισόδου, τρία πυροβολεία, τρεις χώροι βοηθητικής χρήσης και ο «χώρος φρουράς». Ο Πύργος είναι ανοιχτός στο κοινό και το δώμα του είναι επισκέψιμο. Λόγω του μεγάλου ύψους του σε σχέση με το αστικό περιβάλλον, ο Πύργος ενέχει τον κίνδυνο να πληγεί από κεραυνούς. Κατά τη διάρκεια έντονων καιρικών φαινομένων, το 2017, καταστράφηκε ο πίνακας της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης.
Λευκός Πύργος
Σε κάθε όροφο του λευκού Πύργου σχηματίζεται μια κεντρική κυκλική αίθουσα, με την οποία επικοινωνούν μικρότερα τετράπλευρα δωμάτια. Ο τελευταίος όροφος έχει μόνο την κεντρική αίθουσα και έξω από αυτήν δώμα (στάθμη 6). Στο ανώτερο δώμα (στάθμη 7) υψώνεται η ελληνική σημαία. Ο Πύργος είναι ανοικτός και το δώμα του είναι επισκέψιμο.
Ναός Αγίου Δημητρίου
Κάτω από το Ιερό του Αγίου Δημητρίου και το εγκάρσιο κλίτος υπάρχει κρύπτη, η οποία αποτελούσε το ανατολικό τμήμα ρωμαϊκού λουτρού, το οποίο συνδέεται με τη φυλάκιση και τη θανάτωση του Αγίου. Ο χώρος κατά την οθωμανική περίοδο καταχώθηκε και εντοπίστηκε ξανά μετά την πυρκαγιά του 1917, και από το 1985 λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος.